Chapters 061 to 070

61.  අලස නොවීම

601.     අලස යැ යි අඳුරෙන්                  -           පවුලැ යි පහන දැල්වෙන

            වැසි ගොස් කෙළවර                 -           නිවී ගනඳුරු බවට පත් වේ.

602.     පවුලේ දියුණුවට                       -           හි තැ.තිව වෙසෙන ඇත්තන්

            අලස බව හමු වේ                      -           අලස වි හැසිරිම සෑහේ.

603.     මැඩියයුතූ මැලි බව                   -           ඇති අඳ බාලයාගේ

            බිහිය දුන් පවුලත්                      -           ඔහුට මත්තෙන් කෙමෙන් වැනසේ.

604.     උසස් දිරියක් නැති                    -           ඇලි මැලි දුබල ඇත්තත්

            වරදෙහි බැඳීමෙන්                    -           පවුල් වැනසේ නිරායාසෙන්.

605.     පමාවත් නින්දත්                        -           අමතක ගතිය මැලි බව

            මෙ සිව් ගති ඔරුවයි                  -           වනස පත් වන්නන් පදිනු රිසි.

606.     රජුනට මෙන් ඉසුරු                  -           සම්පත් ඇතත් අ පමණ

            නිතැතින් අලස වූ                      -           අයට සුබ පල ලැබුම අපහසු.

607.     මැලි බවට කැමතිව                   -           හැසිරෙනු මිසක් දිරියෙන්

            වැඩ නො කරන අයට               -           ලැබේ තරවටු නිගා නින්දා.

608.     රටක පාලනයෙහි                     -           පිළිසිඳුනි නම් මැලි බව

            සතූරන් ගේ වහල්                     -           බවට පත්වේ කෙමෙන් ඒ රට.

609.     පෙර දැරි අලස බව                    -           අනලස බවට හරවා

            කළොත් රට පාලන                   -           එයින් එන දොස් මුලින් වැනසෙයි.

610.     දිරිය මෙන් ගූණයත්                  -           දැනුමත් වඩා ලන ලද

            අලස බව නැති රජ                    -           වේවි මුළු මනු ලොවට නායක.

62.  ක්‍රියා සුර බව.

611.     අපහසු යැ යි සිතා                     -           කිසිවිට නොහළ නොහරින

            කිරියෙහි සුර බව                      -           උසස් ගූණ දෙන මඟ ලකූණු වේ.

612.     කරණ හැම කටයුතූ                   -           නො අඩුව කරන් හැමවිට

            අඩුව පුරන කළ                         -           අයට පියවෙත් ලෙව්හි සුදනෝ.

613.     උදව් දිමෙන් වූ                          -           ලයකින් වන උදානය

            සූර බව යැයි වි                          -           ඉතාමත් හොඳ බවෙහි නවතී.

614.     නපුංසක බියගූලු                       -           අය අත ඇති කඩුව මෙනි

            කිරියෙහි බුහුටි බව                   -           නැතියවුන්ගෙන් ලබන පලයත්.

615.     තම සැම නො බලමින්              -           කටයුතූ කරන ඇත්තා

            නෑ සබැඳියන් දුක                     -           වළක්වා උසුලන කූලුණ සම.

616.     කිරියෙහි බුහුටි බව                   -           දනවත් බවට පෙරළෙයි

            එ පරිදි දිළිඳුකම                                    -           දුබල මැලිකම් නිසා පැමිණේ.

617.     අනලස අය ඇසුර                      -           ලබමින් මෙසේ සිරිකත

            මූ දේවිය වෙසේ                       -           අලස නු බුහුටි දනන් අබියස.

618.     උපතෙහිදි ම ලබන                   -           නැති බව නිගා නො වුනත්

            වැයම් හැර දැමුව                      -           නිගාවක් වේ දැනුම ඇතිවත්.

619.     ලබනට රිසි ලෙසට                   -           ඉරණම පල නුදුන්නත්

            වෑයම අනුව තම                       -           කයේ වෙහෙසට කූලිය ගෙන දෙයි.

620.     තම සිත නො කැළඹි                 -           වෑයම් කරන නො පමා

            ගූණැති අය හැමවිට                   -           දමති කර්මය පවා එලවා.

63.  අත් නොහැර ක්‍රියා කිරීම

621.     කිරියෙන් පැමිණි දුක්                -           දුටු තැන සිනා සෙනු මැන

            අනිකක් සමත් තැන                  -           එ බඳු දුක මුලිනුපුට ලෑමට.

622.     ගංවතූරක් අයුරු                                    -           දුක් කඳ ගලා ආවත්

            කම් පල සිතීමෙන්                     -           එයත් වනසයි දැනුම ඇත්තා.

623.     දුකට පත්වූ විට                          -           දුක යයි නො සැළකිමෙන්

            දුකට දැඩි දුක් දෙති                    -           බලැති විකූමැති නැණැති උතූමෝ.

624.     ගොනා මෙන් ගැල බැඳි                        -           නො තකා පැමිනි ජර දුක්

            කිරියෙහි යෙදිමෙන්                  -           පැමිණි දුක වුව දුකට පත් වේ.

625.     වඩ වඩා අපමණ                       -           ලං වන ගැහැට කරදර

            දුක දුකට පත්වේ                       -           පබල ගත සිත දිරිය ඇති තැන.

626.     ලත් විට යස ඉසුරු                    -           රැකූමක් නො දත් අනුවණ

            වැනසෙන ඉසුරු දැක                -           දනෝ දුක් ගනු කූමට නැවතත්.

627.     කය දුකට ලක් වන                    -           ඉලක්කය යැයි සිතමින්

            දුක දුක ලෙස නොගෙන            -           යෙදෙත් කිරියෙහි නැණැති උතූමෝ.

628.     සැපයට විරුදු වු                                    -           දුක දිය දමැ යි යනුවෙන්

            සිතන නුවණැතියෝ                  -           කිසිම විදියක නො විඳිතී දුක්.

629.     ලද සැපත සැපය යි                   -           නො සිතා විඳින්නා වූ

            දනෝ දුක් නො විඳිති                 -           එළඹි දුක දැක සිනා වීමෙන්.    

630.     දුක දුක ලෙස නොගෙන                        -           සැප ලෙස සිතනවුන් හට

            තම සතූරෝ පවා                       -           කෙරෙති ගරු එම වීරගති දත්.

ඇමති මඩුල්ල

64.   ඇමතිවරු

631.     කලත් අවි කටයුතූ                     -           අවසන ද බාධාවන්

            මේ ඈ සිතන්නට                       -           සමත් වනුයේ ඇමතියාණෝ.

632.     උගත්කම වෑයම                       -           නැණ නිබය තාවය හා

            පිරිස රැකූමත් යන                     -           කරුණු පස ඇමතිවරු සතූවෙත්.

633.     උනුන් බිඳුවන්නට                     -           බිඳුනන් මිතූරු කරනට

            සමත් වෙති ඇමතිඳු                   -           වෙන්වුවන් එක් රැස් කිරීමට.

634.     තිරව පැවසීමට                         -           විමසා කිරිමට සහ

            විමසීමට සමත්                         -           ගූණැත්තා ඇමතිය නම්වේ.

635.     රජ දහම් දැනගත්                      -           පැහැදිලි සැබි කතා ඇති

            හැම විටම විදි දත්                     -           පුරුදු ඇත්තා ඇමති විය යුතූ.

636.     සියුම් දැනුමක් ඇති                   -           උගත් ඇමතින් අබියස

            කිසිම කෙනෙකූට යම්               -           සතූරු කිරියක් නො කළ හැකිවේ.

637.     කළයුතූ දෙය හොඳින්               -           දැනගත් නමුත් නිසිලෙස

            ලෝ සොබා දැනැඳින                -           සිතැඟි කටයුතූ කළමනා වේ.

638.     නො අසන නො දන්නා             -           නපුරකූ වුවත් නරනිඳු

            ගූණ නැණින් සපිරුණු               -           ඇමතියන් දිය යුතූය ඔවදන්.

639.     වනසන්නට සිතන                     -           එකම ඇමතියකූට වැඩි

            සතූරෝ සත් කෙළක්                 -           වුවද හොඳබව පෙනේ රජකූට.

640.     විමසා අනෙක විදි                     -           සැලසු නමුදු විදියක්

            කෙළවරක් නො දකිත්               -           බිඳක්වත් හැකියාව නැත්තෝ.

65.  කථිකත්වය

641.     කතාවට හොඳවන                    -           ගූණය දනයක් සම වෙයි

            හැම දෙයකට වඩා                    -           එයම කෙනෙකූට උසස් වේ මැයි.

642.     ලාබ මෙන් පාඩුව                      -           මුවින් ගිලිහෙන වදනින්

            පැමිණෙන නිසා වන                 -           වරද වළකා කතා කළයුතූ.

643.     ඇසුවන් බැඳෙන ලෙස              -           නො අසන දනන් පියවන

            විමසුම් සිත ඇතිව                     -           වදන් තෙපලිය යුතූය දැහැමින්.

644.     නියම අන්දම දැන                     -           ඇම වදනක්ම බිණුමට

            වඩා හොඳ දහමක්                    -           වතක් කෙනෙකූට තිබිය නොහැකිය.

645.     දෙන වදනක් වෙනත්                 -           වදනක් නිසා නො පැරද

            දිනිය හැකි පරිදි                                    -           උගත් ඇමතිඳු කතා කළ යුතූ.

646.     කෙනෙකූගෙ කතාවට               -           කන් දී ඔවුන් තූටු කර

            එයින් පල ගැනුමට                    -           නිදොස් ඇමතිඳු සමත් වියයුතූ.

647.     කතිකත්වයක් ඇති                    -           බිය නැති නො මැලි ඇත්තන්

            පරදවන්නට නම්                       -           නො හැකි වේ කෙනෙකූට පහසුවෙන්.

648.     පිය තම වචන සහ                     -           හොඳ අදහසැති ඇමතින්

            අනුසාසන ඔවා                         -           ලබන්නට ලෝ දනෝ පැමිණෙත්.

649.     පැහැදිලිව නිවැරදි                     -           අදහස් කොටින් කීමට

            නො දත් අය සැම විට                -           හුඟක් තෙපලති වැල් වටාරම්.

650.     උගත් දැය නිසි ලෙස                 -           විසිතූරු කර කියන්නට

            නො දත් අය ලෙව්හි                  -           පිපුණ මුත් සුවඳ නැති මල් මෙනි.

66.  ක්‍රියාවෙහි පිරිසිදු බව

651.     හිත කැමති හැම දේ                  -           කිරියෙහි හොඳ බවෙන් වෙයි

            දන නිදන් මේ ඈ                       -           උදව්වෙහි හොඳ බවෙන් පැමිණේ.

652.     කිතූ කදඹත් සමග                     -           හොඳ බව නොදෙන කටයුතූ

            ඇම විටම වැළකිය                    -           යුතූය නුවණින් මෙනෙහි කරලා.

653.     උසස් වීමට හිත                         -           අනලස දිරිය ඇත්තන්

            යසස් නැතිවන දා                      -           වැළැක්විය යුතූය ගූණ නුවණින්.

654.     විපතක් පැමිණිය දා                   -           නො සැලෙන හරි දැකූම් ඇති

            ගූණ වත්තූ ඇම දා                     -           පහත් කටයුතූ නොම කෙරෙත්මැයි.

655.     පසු තැවිලි වන දා                      -           නො කර ඉඳුම ම හොඳ වේ

            අමතක වී කළත්                        -           දෙවනු පසු තැවිලිවනු වැරදි.

656.     මෑණියන් සාගිනි                       -           නිවුමට වුවද කිසිකල

            සුදනගෙන් ගැරහුම්                   -           ලබන කටයුතූ නො කිරීම යුතූ.

657.     නිගා නින්දාවන්                                    -           ලැබ රැස්කරණ දුදනන්

            දනවත්කමට වැඩි                      -           උසස් වේ සුදනගෙ නිදනකම්.

658.     කළත් නොවළක්වා                   -           වැළකියයුත්ත නිතරම

            අවසන් කරන තැන                   -           විපා ගෙන දේ බර පතල ලෙස.

659.     කඳුලෙන් ලත් දනය                  -           කඳුලෙන් ම වැනසී යයි

            දැහැමින් ලද දනක්                    -           නැතත් මුලදී පසුව පල දේ.

560.     වංචාවෙන් දනය                       -           උපයා එයින් මත්වුම

            නො පිළිස්සූ කළේ                    -           ජලය පුරවා තැබුම සම වේ.

67.  ක්‍රියාවෙහි ස්ථීර බව

661.     කිරියයෙහි තිර බව                    -           සිතෙහි ඉස්තිර බවම ය

            අනිකූත් සැම බල                      -           තිරව ඇති බල ලෙසට නොගැනේ.

662.     එන දුක වැළකීම                       -           සහ පසුව සිත නොසැලුම

            යන දෙකම මඟයැයි                 -           කියත් විමැසිලි ඇසින් දක්නෝ.

663.     අවසන පෙනෙන ලෙස             -           කෙරුම ම වීර ගතියයි

            අතර මඟ නැවතූම                     -           නිසා අපමණ විපත් ගෙන දෙයි.

664.     මේ කිරිය මේ ලෙස                  -           කරනු යි කීම පහසුයි

            එ.නමුත් කියන ලෙස                -           කෙරුම එතරම් පහසු නොම වේ.

665.     නිරිඳුගේ අදහස්                         -           ඉටුවන්නට සලස්වන

            ඇමතියන් තිර ගති                    -           අගය කරතී ලොව සියල්ලෝ.

666.     පිළිපන් සිත අනුව                     -           තිරසරව කළ කිරියෙන්

            සිතූ දෑ සිතූලෙස                                    -           ලබන්නට හැකිකමක් ඇති වේ.

667.     රියේ පෙරළෙන සුලු                 -           රිය සකැ කඩ ඇණය වැනි

            මිනිසුන් ඇත ලොවෙහි             -           හැඩය දුටු මුත් නිගා නො කරන්.

668.     විමසා දැන හැඳින                     -           බිය සැක නැතිව තරයේ

            කළයුතූයැ යි සිතක                   -           කිරිය නො පමාව කළයුතූ වේ.

669.     දෙතත් පළමුව දුක්                     -           වෙර වෑයමින් නොසැලී

            තිරවම කළ යුතූයි                      -           වැඩක් කෙළවර සැපය දේ නම්.

670.     කිරියෙහිදි තිරබව                     -           නැතිනම් ඇමතියන්හට

            අන් කවර හැකිකම්                   -           ඇතත් ගරු නො කරත් ලෝකයා.

68.  ක්‍රියා කරන විදිය

671.     විමසුමෙහි අවසන                    -           තීරණය වේ නිතරම

            එ පරිදි කිරීමට                          -           පමා වීමෙන් විපත් පමිණේ.

672.     පමා කළ යුතූ දෑ                                    -           පමාකර ඇති සැටියෙන්

            නො කරනු පමාදය                   -           හනික කළසුතූ කිරිය දැනැඳින.

673.     හැකි සෑම තැන්හිම                   -           කටයුතූ කරනු යහපති

            හැකිකම් නොමැති තැන                        -           බලා හැකි තැන කරන් කටයුතූ.

674.     සේසය සුළු වුවත්                      -           සතූරුකම සහ කිරියෙහි

            ඉතූරු වූ ගිනි සේ                       -           පසුව විපතට එය මුලක් වේ.

675.     කරුණත් මෙවලමත්                 -           කිරියත් නැතත් කාලය

            විමසා දැන හැඳින                     -           කරන් නුමුළාව ඇම කටයුතූ.

676.     වැඩෙක අවසානය                    -           පැමිණෙන නොයෙක බාදා

            කෙළවර ලබන පල                   -           බලා විමසා කරන් කටයුතූ.

677.     කිරියක යෙදෙන විට                 -           එහි තතූ හොඳින් දන්නා

            අයගෙන් පළමු කොට               -           අසා අනුශාසනා ගත යුතූ.

678.     ඉටුකර ගැනීමත            ්                      -           කිරියෙන් අනික් කිරියක්

            ඇතෙකූන් ලවා මද                    -           ඇතකූ බඳවා ගැනුම සමවෙයි.

679.     මිතූරනට උවටැන්                     -           කර ගැනුමට පළමුවෙන්

            සතූරන් මිතූරුකර                      -           ගැනුම යුහුසුලුව කළයුතූ වේ.

680.     සුළු රට ඇමතිවරු                     -           මහ රට වලට එකඟව

            සාමය ලද යුතූයි                                    -           දෙපස හොඳ හිත එයින් වැඩිවේ.

69.  රාජ දූතයා

681.     රජුට පිය වීමත්                         -           රටට නිරිඳුට අදරත්

            උසස් කූල උපතත්                     -           දුතයකූ හට සුදුසුකම් වෙත්.

682.     ආදරය කථනය                         -           දැනුම යන මේ ගූණයෝ

            දුත ගණයෙහි ලා                       -           ගැනෙන අයහට ඇවැසි ලකූණුයි.

683.     වේල.වි ගත්තවුන්                     -           අබියස දිනුම කීමත්

            වියතූන් ඉදිරියේ                                    -           පබල වීමත් දුත ගති වෙත්.

684.     සියුම් නැණ රුව සහ                 -           විමැසිලි දැනුම් සපිරුණ

            කෙනෙකූ යා යුතූමය                -           දුතයා ලෙස රටක් වෙනුවෙන්.

685.     වළකා අපිය බස්                       -           කෙටියෙන් වදන් තෙපලා

            සතොස් කර නිසි පල                -           ලබන්නේ දුතයා නම් වේ.

686.     බිය සැක දෙක නොමැති           -           සිත් ඇදෙන බිණුමින් යුතූ

            කලට නිසි දැනුමැති                   -           මහත් පඩුවෝ දුතයෝ වෙත්.

687.     කාලය තැන නො තැන              -           යුතූකම හැඳින නුවණින්

            මෙනෙහි කර දුර දිග                 -           කතාවට යෙයි උසස් ඇත්තා.

688.     පිරිසිදු ද එඩිතර                         -           ගති සහ උදව් ඇති බව

            යන තූන් කරුණෙහිදු                -           සැබෑ ලෙස පිහිටයි දුතයා.

689.     නිගා බස් නො කියන                -           අමතක විමකින්වත්

            යැවෙන බස් නිරිඳුට                  -           කියන වීරය දුතයා වේ.

690.     දිවි ගියත් නො පැකිළ               -           රජුනට උසස් පල දෙන

            පුවත් ගෙන දෙන්නේ                -           නියම ලෙස දුතයා නම් වේ.

70.  රජුන් ආශ්‍රය

691.     නු දුරත් දුර නොසිට                   -           ගිනි තපින්නන් විලසින්

            සතූරු රජ දරුවන්                      -           සමඟ හැසිරෙත් නැණැති උතූමෝ.

692.     රජුනගෙ සුව පිණිස                  -           පවතින දැයෙහි නො ඇලෙන්

            ගම් බිම් යස ඉසුරු                    -           මහත් සම්පත් එවිට ලදහැකි.

693.     සැක නො සිතන ලෙසට                        -           වරදක් නො එන විලසින්

            හැසිරුම යෙහේ ඇයි ?              -           පසුව සැක හැර ගැනුම අපහසු.

694.     කණට කර කීමත්                      -           ඉඟියෙන් සිනා සීමත්

            උසස් අය අතරදී                                    -           වළකන්න සැක ඇති වන හෙයින්.

695.     ඇහුම්කන් නොමදී                    -           නො අසා නිසලවී ඉඳ

            පළවුවොත් පමණක්                  -           රහස් ගැන විමසීම යුතූවෙයි.

696.     වේලාව සලකූණු                       -           දැන හැඳින නොකිපෙන ලෙස

            ඇවැසි දැ පමණක්                     -           පිරියවන වන ලෙස කියන් එහිදී.

697.     කැමති දේ පවසා                      -           හොඳ පල නො දෙන අනිකක්

            පැවසීම යුතූ නැත                      -           කෙඳිරියෙන් පුල පුලා ඇසුවත්.

698.     නෑය යි බාලයයි                                    -           නොමකර නිඟා නින්දා

            තනතූරට සුදුසුව                                    -           උසස් හැසුරුම මහඟූ ගූණ දේ.

699.     පිළිගනිතැ යි සිතා                     -           නො කැලැල් නිදොස් ඇත්තෝ

            රජුන් අබියස හිඳ                      -           කතා නොකරති පිළිනොගත් දා.

700.     දිගූකල් හුරු පුරුදු                     -           වුවැයි සිතා නිවරද

            වැරදි දේ කරලුව                       -           යහළුකම පාඩු ගෙන දේ මැ යි.