अद्याय 71-80

 

Thirukkural in Konkani तिरुकुरल  -  कोंकणी भाषा

पुस्तक एक: धनापासून

अद्याय ७१. विज्ञानाचे छित्र
701		तो कोण मन परीक्षण करचे ना संगूचान्तु, । असा एक रत्‍न परिवर्तन नत्तिले समुद्रपरिवेष्‍टित लोकान्तु ॥
702		कोण व्यर्थजाव्नत्तिले, मनुष्यागेले मन सूक्ष्म परीक्षण करचे, । देवाली तारतम्य करचे तसले मनुष्य अनुग्रहीत असचे ॥
703		कोण, छित्रा थकून, असा कसले जाणजव्चे मनान्तु असचे, । देहाचे अवयव नष्‍टजले जल्यारीयि, तसले मनुष्यु तूवे अवश्य दिकूचे ॥
704		कोण, संगूनत्तिले भावनेन, जाव्यात वसूचे मन, । रूपान समचि दुसरामण्कि, जल्यारि असा विभिन्न प्रकारान ॥
705		मोल्लादिक दोळे असून उपयोग ना, । तरि छिन्ना थकून, मन तंका अनुमान करुक जयना ॥
706		एक स्पटिक प्रतिबिंबित जता कसले असा समीप, अमि दिकता; । एक मुख प्रतिबिंबित जता कसले मनाभितेरि गुप्‍त रबता ॥
707		अमगेले इष्‍ट अनी अप्रिति असा तोंडान दकोव्‍चे; । कसले अधिक दकोव्चे असा तोंडापसि कळचे? ॥
708		दुसरांगेले विचार, कोणाक असा शक्ति सोदून कडचाक जाव्न, । ते असा पर्याप्‍त तरि ते रबताति मुख मुख जाव्न ॥
709		विद्वेष अथवा मित्रत्व, दोळे निश्‍चित दकैता, । तांचे शीग्र परिवर्तन मनोभावनेन, तांका कोण जाणता ॥
710		मनुष्य तीक्ष्ण दीर्ग दृष्‍टि असचे मन अपर्ण करताति ते, । ना तुलायंत्र मनुष्याले दाकोव्चे दोळ्यापसि दुसरे ते ॥
अद्याय ७२. समाज विज्ञान
711			शुद्ध मनुष्य कोणाक असा शक्ति उत्तराची अनवेषण करचे, । कळचे तांगेले प्रेक्षकांक अनी तांका मात्र उलोव्चे ॥
712			मनुष्य कोणाक जता चांग वाक्‌ चातूर्याधिपत्य असचे जाव्न, । जाव्का कळचे अनी उलोव्चे समय अनी स्थल आवश्य जाव्न ॥
713			शिकूनत्तिले सभेन्तु अनी उपयोग उलोव्चे, । प्रयत्‍न करचे उलोव्चे असा भारी दूरस्थ जाव्न तका मेळचे ॥
714			विज्ञानागेले मुकारि, जता प्रकाशित उज्ज्वल दीपा मण्कि, । दुसरा मुकारि; जाव्यात दवे चूर्ण लेपा मण्कि ॥
715			चांग विषया मधे, उत्तम असा विनीत अनुकंपित जाव्न, । ते उलेयनाति मलगडचांगेले तोडां मुकारि प्रथम जाव्न ॥
716			व्होडले उणेचि जाव्न असिले शिकिल्या मुकारि पराजित जव्चे, । असा सद्‌गुणाचे सत्या थकून एक पड्‌ल्या मण्कि असचे ॥
717			विज्ञान विद्वांसांगेले प्रकाशित जता दीवो जाव्न, । तांका कोण निर्णयकर्ता दोषहीन नैपुण्यालगी, न्याय जाव्न ॥
718			उलोव्चाक, खयि शिकिल्याक अनुभव लभ्य जता सत्याचे, । असा उदाक रकौव्चे मण्कि मन्चारि धान्याचे ॥
719			चांग मनुष्यामधे, उलैयता चांग विषय शक्तियुक्त जाव्न कोण, । नीचा मधे चूकि असा तरि जल्यारियि करना संभाषण ॥
720			उत्तरं उलोव्चे एक अन्यदेशान्तुले जनसमूहाक असा कळेले, । मधुर अमृत मण्कि खळियान्तु विसर्जित केलेले ॥
अद्याय ७३. समाजाचेरि निर्भय
721	शुद्ध मनुष्य  कोणाक असा शक्तियुक्त उत्तरां संगचाक जता, । मनोभाव शक्तिमत सभेचे अनी हया पसावत चांगजाव्न उलैयता ॥
722	विद्वासांगेले मुकारि, कोणाक जाव्यात उलोव्चे अनुकंपेन, । बुधवन्ता भितेरि बुधवंता मण्कि मेळेयतलो एक स्थान ॥
723	अनेक अभिमुख कर्ता मरणाक शत्रू थकून महत्‌ जाव्न थैर्यान, । जल्यारि अल्प कोण निर्भय, अभिमुख कर्ता एक सभेक जाव्न ॥
724	शिकिल्या मुकआरि, करताति उज्ज्वल जाव्न उलोव्चे, । अधिक शिकिले मनुष्या थकून, शिकताति कसले तांका जाव्यात शिकचे ॥
725	तर्क शास्त्रा नियम तू जाव्का कण्टस्थ शिकूक, । सदस्यान्तु, तरि तू इच्छिता करुक एक उचित  प्रत्युत्तर दिव्चाक ॥
726	कसले उपयोग असा खंडयाचे मनुष्याक कोणाक असा अभाव धैराचे, । अथवा विज्ञान तांका कोण भिता एक समूहाचे? ॥
727	प्रकाशित खण्डया मण्कि युद्धान्तु, एक कुंचुकि धारण करता, । असा शिकिले ज्ञान ताणे कोण एक सभेक भिता ॥
728	मनुष्याक, व्होडले शिकवणे प्रयोजन ना असाति, । तरि एक सदस्या मुकारि ते भिताति ॥
729	कोण भिता एक संमेळनाक चांग मनुष्यांगेले, जरी पठनकेलेले चांगजाव्न, । असा अधःस्थ अज्ञानापसि, असा ते संगिले जाव्न ॥
730	कोण भिता संमेळना मण्डपाक, असा जल्यारियि व्होडले पठनकेले, । असू पुरो सजीव असिले, जल्यारि ते असा समान मलेले ॥
अद्याय ७४. राज्य
731			खयि सस्य नाशजाव्नत्तिले वर्धित, जता खयि एक समूक असा । धार्मिक असचे मनुष्य अनी धनाचे मनुष्य, ती एक भूमि असा ॥
732			एक भूमि असा ती खचि तिजे संपत्ति खतीरि अन्वेषण केल्या असा, । वर्धित उत्पति सहित, नाश हडचे अपूर्वजाव्न असा ॥
733			एक भूमि असा खंचे धारण करता केन्ना भारू कर्ता समर्धन, । रायाक ते दित्ता पूर्ण कायि तरि ना उणे संभावन ॥
734			एक भूमि असा कसली ती विमुक्त कर्ता वर्धित भुके थकून; । महामारि अनी नाश हडचे शत्रू थकून ॥
735			पक्षाभेद अनी नाशाचे विवाद थकून विमुक्त जाव्न, । एक भूमि असा विमुक्त भूभागाथकून रायाले जीवनाक विरुधजाव्न ॥
736			उत्तम जाव्न सर्वै भूमिन्तु असा ते कसले ना वायिट कळचे, । तरि वायिट असा येव्चे, अतंयि ते ताजे संपत्त असा प्रधान करचे ॥
737			पाव्सु अनी उदका झरियो अनी पर्वत असा हथाचे समीप ते, । जल प्रवाह अनी दुर्गां युक्त भूमि कोर्नु हडता ते ॥
738			एक राज्याचे आभरण असा यें, क्षीणित जाव्नत्तिले आरोग्य । समृद्ध सस्य अनी संतोष, सुरक्षा अनी ऐश्वरय ॥
739			ती असा एक भूमि ते उत्पति वर्धित कर्ता प्रयत्‍न करनत्तिले । ती भुमि नयि कोणाले दान प्रयत्‍नसहित संवृधकेलेले ॥
740			एक भूमि, तरि अनुग्रहीत जली अनेक विवथ दानान, । नष्‍ट जल्या असा, तरि राय अनी प्रजा छित्र भिन्न जलेलान ॥
अद्याय ७५ कोटे बंधूचे
741			एक दुर्ग अस चांग तांका कोणाक जुजता विजया खतीरि, । अनी तांका कोण भीव्नु लिपताति भितेरि ॥
742			एक दुर्ग असा ते कित्याक असा स्त्रोतस्‌ स्पटिका मण्कि स्वच्छ जाव्न, । अनी समभूमि अनी पर्वत अनी च्छायात्मक वन लगि जाव्न ॥
743			दिगायि, विस्तार अनी शक्ति अनी कठिन पव्चे, । दुर्गाचे आवश्या मण्कि कर्ता अमगेले विद्वतता शिक्षण दिव्चे ॥
744			एक दुर्ग जाव्का आवश्य जाव्न जल्यारि अल्पमात्र परिक्षा, जल्यारि निशब्दित, । ते हडका नाश शत्रूले दृढ निश्‍चित ॥
745			एक दुर्ग यथेष्‍ट आहारयुक्त असा विजय मळचाक कठिन । अनी असा अनायासान रक्षण करचाक, तांक जाव्न भितेरिचान ॥
746			एक दुर्ग असा ते यथेष्‍ट आहार संभरित वितरण केलेले । आवश्य वेळारि, चांग मनुष्यानि असा संरक्षन केलेले ॥
747			एक दुर्ग मण्चे ते किते असा तारणकरच्याक कठिन । उपरोधान अथवा आक्रमणान अथवा कपटोपायान ॥
748			शत्रुंनि परिवेष्‍टितजलेले असा जल्यारियि जाव्यात प्रयत्‍नकडचे विजयाक जाव्न, । एक दुर्गान जाव्का विजय हडचे तांका भितेरि असिल्याक जाव्न ॥
749			केन्ना युद्ध आरंभता, एक दुर्ग जाव्का शत्रूक पराजित करचाक, । अनी महत्व लभ्य जता अनेक विशिष्‍ट जाव्नसिले आश्‍चर्याक ॥
750			कशि जाल्यारीयि कीर्ति पावले एक दुर्ग जाव्यात वयिरि येव्चे, । मनुष्याक कोणाक जायिना प्रवर्तन करुक, ना असा शक्ति दिव्चे ॥
अद्याय ७६ धन संग्रह करचे
751			कायिना असप्‌ जल्यारि ते जाव्यात धनान जाव्न, । परिवर्तन कर्ता एक दरिद्रि मनुष्याक एक योग्य मनुष्य जाव्न ॥
752			तांका कोणाक कयिना, सर्वै कर्ता अवज्ञित, । सर्वै वांकाणसितायि धनाडचाक अकाशबरति ॥
753			नाश जाव्नत्तिले धनाचे दीवो वता सर्वै दिकारि, । अनी काळूक दूरकर्ता, तसि ताजे धन्याले संरक्षणाचेरि ॥
754			धन ते येता निर्दोषका वटेन अनी सामर्थ्यान । प्रदान करतले सद्‌गुणाचे अनेक अंश अनी आनंदान ॥
755			धन ते मेळेले कसले स्नेह नत्तलि अथवा औदार्यान । एक मनुष्यान जाव्का तिरस्कार करचे तजे आलिंगन ॥
756			धन अनधिकृत अनी ते करंमाथकून, । अनी धन आक्रमणान्कोर्नु मेळेले, ते असा रायाले प्राप्यजाव्न ॥
757			अनुकंपा चेरडा स्नेहामण्कि जलेले असा; । अनी धन कर्ता ताजे उदारवत परिचाराक अलंकृत असा ॥
758			पोळोव्चाक एक हस्थीचे जुज तू रबता ऊंच्छ एक पर्वताचे; । तशी रबता धनाडच मनुष्य अनी ताजी इच्छा करचे ॥
759			संग्रह केलेले तुजे धन! तुजे शत्रूले अंहकार समचि करचे, । ना रूक्ष जाव्नसिले एक्ल्यान तिक्तलोह प्रदान करचे ॥
760			कोण कठिन प्ररुतीन तागेले भाग्य प्राप्‍तकेले असा, । तांका, इतर संबन्ध अनायासान लभ्य जला असा ॥

 

अद्याय ७७ सैन्याचि शक्ति
761	एक शक्ति विविध आयुध युक्त अनी भय नत्तिले अनी विज्ञात असचे । शूर जाव्न असचाक असा उत्तम निधि एक रायाक स्वकीय करचे ॥
762	अभिमुख करचे एक शत्रूक पराजयान्तु अभीत, । एक अभ्यास वृद्ध सैन्याक मात्र कसले आश्‍चर्य कर्म करचे जाव्यात ॥
763	विन्दूर जुजून असचे समुद्रा मण्कि गरजन करताति; । एक सोरोपु स्वास सोडता अनी ते ना जताति ॥
764	ना पराजय अनी ना सोडून रबप कळचे, । ते असा एक शक्ति किते परंपरागत वीर्य दकोव्चे ॥
765	ती एक असा शक्ति कंची ताजे स्वकीय स्थानारि एकडे करता, । ताजे आकस्मिक मरणाचे आवेश प्रतिरोज कर्ता अनी जुजता ॥
766	धैर्य, अभिमान, संप्रदाय अनी विश्वस्तता रायाले, । ये निर्मित जता एक निश्‍चित रक्षा सैनागेले ॥
767	एक सैन्य चांग शिक्षण मेळेले युद्धाचे कलेन्तु, । आक्रमणा अवस्तेन्तु असून अतंयि अत्यंत मुकारसुचान्तु ॥
768	ताजे वैदग्ध्य आक्रमणान्तु अथवा रक्षेक जाव्यात संशचाचेरि असून, । एक सैन्य अतंयि मेळेयता कीर्ति ताजे बहिष्कृतान ॥
769	तरि हन्तु थकून दौर्बल्य, भय अनी दरिद्रता, । असा मुक्त, तसले सैन्य मेळेयतले विजय लभ्यता ॥
770	एक विभाग सैनिकांगेले, एक सैन्य जाव्यात अधीन, । जल्यारि हरवण पडता शौर्य असिले एक नायक नत्तिलान ॥
अद्याय ७८ सैनिक वीर्य
771		तू शत्रु! रबूनका मिजे धन्याले मुकारि! तसले वैरि जाव्न! । कोण जुजून रबिले,  अंत रबता स्मारका मण्कि जाव्न ॥
772		भलो तो चुकिलो एक हस्तीक, अदीक चांग करचे धारण । एक बणापसि ते दिमसि मरता एक वृक्षावृत सोसाक, एक संभरि गण ॥
773		युद्धान्तु, धीरता दकेयता निश्‍चय शूरत्वाचे, । जल्यारि दया दुःखित शत्रूंक असा अत्यदिक चांगपणाचे ॥
774		हस्तिचे मस्तकाचेरि ताजे शूल, बलप्रयोग करता आयुदजाव्न । तो हसता अनी ओडून कडता शूल ताजे वक्षस्थलारि थकून ॥
775		निमीलन करचे ताजे कोळे केन्ना शत्रु मनुष्यु एक कुंतं विक्षेपण करचे । एक पराक्रमिक निश्‍चित जाव्का, पराजिता मण्कि आविर्भूत जव्चे ॥
776		घाय तरि जाव्नत्तिले, तो कर्ता वास, । एक शूरु मेजिता तसले दिवस उपयोगशून्या मण्कि दिवस ॥
777		केन्नायि रबचि कीर्ति ते निमगिताति, निरपेक्षित तांगेले कर्ता जीविताचे, । पादुकाचे कंकण धारण केल्या तसले मनुष्य शूर पराक्रमाचे ॥
778		रायु कर्ता नियन्त्रण, जल्यारि ते तत्पर जाव्न असा विरोधान्तु, । कोण जुजता निरपेक्षित तांचे जीवितान्तु ॥
779		कोणाक जाव्यात तिरस्कार करचाक कोडवाणि येव्चे अवज्ञतेक, । ते कोण मरतायि प्रतिज्ञा संरक्षण करचाक तानि कडिले शपथाक? ॥
780		ताजे द्वंसन केलेल्याक तरि एक रायान दोळ्या बाष्प सोडचे, । कोणे मगुचिना तसलतराचे स्तुत्यार्ह मरण जव्चे? ॥
अद्याय ७९ मित्रत्व
781		कसले असा अतीव कठिन मित्रत्व मेळचाक जाव्न? । कसले निश्‍चित रक्षा एकलाले शत्रूंगेले लभ्यतेक विरुद्धजाव्न? ॥
782		चांग मनुष्याले मित्रत्व वडता अर्धचन्द्रकला मण्कि, । मित्रत्व मूढांलगी पूर्णचन्द्र शीग्र क्षय जाव्चे मण्कि ॥
783		अगाध शिकवणेन, परमसुख मेळता, । श्रेष्‍ट मित्रत्वान, उत्तम चांगपण लभ्यजता ॥
784		खरे मित्रत्व संगचाक असचे नयि लघु हास्या खतीरि, । जल्यारि पुनर परीक्षणा खतीरि मित्रं सोडून वताति उचित न्यया थकून तरि ॥
785		नित्य संमिलनान मित्राभितरि, ना थयि आवश्‍य जाव्न, । ह्रदयाचे संगम असा खरे मित्रत्व म्हणटा तशि जाव्न ॥
786		तोंण्डाचे मंदहास, खरे मित्रत्व जायना दकोव्चे, । ह्रदयाचे आनन्दा थकून खरे मित्रत्व जता वडूचे ॥
787		नाशा थकून संरक्षण करचे, सद्‌गुणाचे वटेन रकता, । मित्रत्व दुःखान्तु रडता ताजे भरसि कोण रडता ॥
788		हाथ तशि ते येता रक्षणाक केन्ना एकलाले अंगावेले वस्त्र पडता निसरुन, । मित्रत्व रक्षणकर्ता एकलाक ताजे दुरभाग्याचे धरलेले मुष्‍टी थकून ॥
789		खयि असा मित्रत्वाचो जागो? ते मन असा । खयि मित्रं आवश्या समयारि आधार दिवप्‌ दिकचे असा ॥
790		तरि मनुष्य वांकाणसूचे असा परसपर, ते असा दिकचे । तसले मित्रत्व असा दकोव्चे जाव्न नीचत्वाचे ॥
अद्याय ८० मित्रांक वेंचून काडचे
791		असचे एक क्षीणित जाव्नत्तिले मित्रु हडता नाश शीग्र जाव्न, । मित्रत्वाक खतीरि एक वेळे स्थापित केलेले जाव्का केन्नायि रबचे जाव्न ॥
792		मित्रत्व केलेले स्नेह नत्तिले, लभ्य जता, । कायि ना जल्यारि आजीव, मरण वेदना असता ॥
793		स्वभाव, जनन, तागेली चूकि अनी सर्वै बांधव ताजे, । जाण जाव्का ये अनी तेन्ना मित्रत्व विजय जता तजे ॥
794		कुलीन जन्मालो, लज्ज पाविलो आक्षेपाक अथवा दुराचारित , । असूचे तसले मित्र, तूवे कितलेयि मोल दीव्यात ॥
795		ते जाव्यात तुजे वेंचून कडिले मित्र कोण चूकि अधिक्षेप करचे, । अनी पश्‍चातापान सहाय कर्ता तुका अभिवृद्धि मेंळोव्चे ॥
796		दुरभाग्याकयि ताजे जाव्नु स्वकीय बहुमति असा, । ते असा तुलायंत्र ते मित्राले स्नेह तुलनकर्ता असा ॥
797		मित्रत्व विढीगेलें असा व्यर्थ जाव्न, । तांचे लगीथकून सोडून रबचे असा अधिक लाभकर जाव्न ॥
798		नका कडचे विचार ते सान करता मनाक; तरि ना कडचे । मित्रामण्कि, मनुष्य कोण आवश्याचे समयारि, उपेक्षा करता असचे ॥
799		कष्‍टाचे समयारि, मित्रं कोण सोडता, । तागेले प्रवृत्ति मरण मरेन, ह्रदयाक लसेता ॥
800		मित्रत्व परिशुद्ध जाव्न असिले तुवे जाव्का आलिंगन करचे, । कितले मोल जल्यारीयि, कृतज्ञत नत्तिले मनुष्यांक सोडचे ॥