Tuesday 1 May 2007

अद्याय 109-120

Thirukkural in Konkani
तिरुकुरल  -  कोंकणी भाषा

पुस्तक एक: स्नेहापासून

अद्याय १०९ तिजे सौन्दर्यान जल्लले संभ्रम

 

1081

देवी? दुर्लभ मयूर जाति? अथवा मनुष्य जाति
महामूल्य कर्णकुण्डल युक्त? असा मिजे मनान्तु संभ्रांति

 

1082

मिजे अविवेक दृष्टिक दित्ता प्रति उत्तर दृष्टिपात तिजे,
एक सैन्य चलता मण्कि, नयन सहित तिजे

 

1083

हांव जाणता ना जलो मरण पूर्वेक, जल्यारि हांव जाण अत;
ते येता एक युवतीले नयना थकून तीव्र उज्वल सहित

 

1084

असा ती सौम्य, जल्यारि ते दोळे पित्ता प्राणु मिजे,
हडता असा लावण्य रूप अंतर भेदतिजे

 

1085

ये मरणाचे अस्त्रवे, उज्ज्वल दोळे अथवा चित्तळाचे वीक्षण?
सर्वै ये दृष्टि पडता युवतीले ते वीक्षण

 

1086

तरि तिजे दोळ्या बावना अनी मुखावरण ते शर,
तिजी दृष्टि विक्षेपण करना मिजे दडदडेचे ह्रदयाक प्रहार

 

1087

वस्त्र ते तीजे पडल्या वक्षस स्थानाचेरि,
असा आभरणामण्कि उपरि मदोन्मत हस्थीचे दोळ्यावरि

 

1088

मिजि शक्ति, त्याजे मुकारि भित्ताति अनेक शत्रुजन,
तिजे उज्वल भौरिचाचे मुकारि, ना प्रयोजन

 

1089

एक  हरिण वत्साचे लज्जे वीक्षणा मण्कि असा ती नेसून मर्यादेन;
कसले तें इतर अधिक आभरण तिका आवश्य जाव्न ?

 

1090

कोण ते पित्तल्यांक, दित्ता संतोष सुरापान;
जल्यारि प्रेम दित्ता केवल तिजे दर्शन मात्रान

 

 अद्याय ११० लक्षण वाचप्

 

1091

असा तिका दोनि दृष्टि; एक वेदना कर्ता उत्पादन;
तीचि ती वेदना, इतर ती कर्ता पुन; शमन

 

1092

केवल एक चोरायेचि वीक्षण असा तेजस्तेंचि,
असा अर्धापशि चड्तृप्ति प्रेमाचि

 

1093

तिणे पळेयले, अनी पळेयतवत्‌, तिणे बव्गेले मस्तक तिजे;
प्रेमाचे मृदुल झाडारि, जल पातेचे ताजे

 

1094

तरि असा हाव पळोव्चेचि, तिजे दोळे भूमीचेरि असा,
हांव पोळोव्नु वत्ता, तिजे मंदस्मित असुचि दृष्टि निबद्ध असा

 

1095

ती चोयली पोळोव्चाक ना मका, जल्यारि मंदहास तिगेलो असा
अनी वक्रवीक्षण केलेले तिका सर्वकाल वंचित असा

 

1096

असा तरि जल्यारीयि उत्तरनि, अनुराग ते अंगीकार करनाति,
जल्यारीयि, स्नेह भावना क्षणमात्र कळताति

 

1097

कोपाचि उत्तरं, जल्यारि प्रेमभावाचे दोळे प्रकट कर्ता,
अनुरागाचे लक्षण ती उत्तरं गुप् कर्ता

 

1098

कारुण्य सहित, हाव मुख तिजे पळेयता असा,
अनी ती अनुकंपा दकेयता; तिजो मंदहास पूर्ण आकर्षणीय असा

 

1099

उदासीन दृष्टीचो तो स्नेहु असा कपड रुपान्तु,
दिकचाक पडता मात्र कामुकांगेले दोळयान्तु

 

1100

केन्ना दोळ्यांक दोळे प्राप् जले संमतीक कारण,
उलेले तें उत्तर असा तें एक अनुपयोगित आभरण

 

 अद्याय १११. आलिंगनाचे आनन्द

 

1101

पंचेन्द्रिय सर्वै सर्वानन्द दित्ता मका,
हन्तु अति तेजसयुक्त कन्या, दिकचाक जत्ता मका

 

1102

व्याधिशमन अनी व्याधिअसा दृडनिश्चित विरुद्ध तें,
जल्यारि दिव्चि तीणे ती वेदना, तिकाचि जत्तले शमन करचाक तें

 

1103

एकल्याले प्रियतमाले हतान्तु कडचे विश्रम, भारि सुखमय तें,
पद्मलोचन देवाले स्वर्गासनापशी तें

 

1104

कोणाले थकून प्राप्तकेली अद्भुत अग्नी तीणे ती?
मगल्यान काडिल्यारि, ती जळता; गेल्यारि समीप, कर्ता आशेक शमन ती

 

1105

फुला माळानि, केश केल्या बन्दित तिजे;
आलिंगनान्तु सर्वै आनन्द मेळता तिजे

 

1106

केन्ना हांव, त्या निष्कलंक युवतीले हाथ प्राप् कर्ता,
अमृत समान, ते मिजे जीवाक नवीकरण कर्ता

 

1107

एकल्यालो अनुकंपेन स्वकीय आहारु भागु गेव्चे समान,
असा सुवर्ण युवतीले अनुरक्त आलिंगन

 

1108

मधुर आलिंगन सहित असा सानुराम कामुक बन्दित,
केन्ना दोगांगेले मधे दिक्ता ना मित्रत

 

1109

कामुकांगेले विरोध, वापस मेळप, वात्सल्य युक्त आलिंगन तें,
असा कामुकांगेले विवाहानुकंपेचे फल जाव्न तें

 

1110

मनुष्य अधिक शिखताति, अधिक ते इच्छितायि शिखचाक जाव्न,
चडचि हांव असा तिजेरि, अत्याकांक्षित चडचि तिका हांव तिका जाव्न

 

  अद्याय ११२ . तिगेले सौन्दर्य

 

1111

मृदुल फुला, असचाक पुरो तू तारणव,
जल्यारि असा प्रियतम मिजी भारी मार्दव

 

1112

फुलां दिकल्या ती सुमार लेकिल्या असा हांवे, तिजे दोळ्या समान,
जल्यारि चुकलो हांव, अति प्रकोपित मूढत्वान

 

1113

एक वेंणाकुर शरीर तिजे, सुगंध वहन कर्ता वारें तें,
दांत तिजे मोतिया समान, असा दोळे तिजे शूलामण्कि शर तें

 

1114

दोळे तिजे, अति शोभित उज्वल, ख्याति तिजि कर्ता उत्कीर्तन,
पळोव्नु तिका, कमल लिप्ता लजेन

 

1115

असा भारि मृदुल तनुमध्य कटी तिजी ती,
बव्गता केन्ना एक पुष्पा वेष्ठन केल्यारि ती

 

1116

जल्या नक्षत्रांक संभ्रम, जले मूर्च्छन तांचे गृहपथान्तु,
चुकून तिका दुसरो चन्द्रमु मोहणु म्हणचान्तु

 

1117

तरि जत्ता प्रकाशित सौन्दर्यमय; चन्द्रमाक असा कलंक
ना कलंक दृष्टिगोचर मिजे प्रियतमाले मुखाक

 

1118

हे चन्द्रमा जा वृद्धिमान, जत्ता तरि युका जव्चाक केवल प्रकाशितमान,
कशी तिजे तेजस्तशि, तेदना तूवयि जतलो मिजोचि जाव्न

 

1119

पुष्पमय दोळे असल्या तू, करि विसृज रम्य तुजी कान्ति मका जाव्न,
नन्तर जा प्रकाशित मिजे खतीरि, हे चन्द्रमा, पुण नयि पळोव्चाक सगडांक जाव्न

 

1120

राजहंसालि पंख अनी मृदुल मधुमय फुलांचि,
असा कंटे ते केत्रा कर्ता तुलना मिजे प्रियतमालि चरणाचि

 

 अद्याय ११३. कामाचि महिमा

 

 

तो

 

1121

मृदुल भाषिणी तरुणी लाळ तिजी दन्ता थकून उदपादन जव्चि
हडता संमिश्रित स्वाद दूध अनी म्होवाचि

 

1122

युवति यी हांव खरे स्नेहबंधित असा,
जीव अस्ल्या देहा म्हण्कि आत्मा सह दिक्चाक असा

 

1123

अवसर करचाक त्या उज्वल भौरियाचि कामिनीक ह्रदयान्तु मिजे,
हे छाया रुपा करि प्रयाण कृपेन तारका मिजे

 

1124

लगी आकर्षण करीत, दित्ता मका ती नवे जीवित,
ती सुन्दरी सोडित वत्ता अनी केवल मरण, हांव दिकता

 

1125

तरि जत्ता मका विसोरचाक एक वेळा, तेन्ना जत्ता अतिमात्र पुनरुथित स्मरण,
जल्यारि असचि तिजी कान्ति असा सजीव केन्नायि अस्त्रा समान वीक्षण

 

 

ती

 

1126

मिजे दोळ्यान्तु मिजे तेजावह प्राणेशु वास करता असा,
तरि हांव दोळ्याचि पत्तियो निमीलन कर्ता, वेदना तका दिना असा

 

1127

मिजो प्रियतमु कर्ता निवास मिजे दोळ्यान्तु,
शक्य  ना मका ताजेरि काजल लवचान्तु, कर्ता गुप् हांव रूप ताजे ना तरि जल्यान्तु,

 

1128

मिजो प्राणनाथु कर्ता वासु मिजे ह्रदयान्तु; ना हावे खव्चे
आहारु उष्ण ना तरि जल्ले तो अनुभव जत्तलो उष्णाचे

 

1129

भिता करूक गुप् ताजे रुप, दंपिना मिजे दोळे हांव,
'
तिजी प्रणय विरक्ति गेल्या असा', कर्ता रोदना तो गांव

 

1130

पूर्ण आनन्दान मिजे ह्रदयान्तु तो रबता,
'
तिजी प्रणय विरक्ति गेल्या असा', गांव तो संगता

 

  अद्याय ११४. सोडिले नियंत्रण

 

 

तो

 

1131

कोण प्रणयाभिरुचि पळेयले नन्तर, अतं वेदना अनुभव पव्ता,
'
ताल पत्रा गोडो' विना ना वेगळी आश रबता

 

1132

तिजो जीव अनी देह, अपमान लेखान्तु काडिना कायितरि
नियंत्रण नत्तले हांव जत्ता आरुढ तालपत्र गोडारि

 

1133

नियंत्रण अनी पौरुष  हांवे एक वेळारि धारण केलें,
आजि, तालपत्र गोडो, हांव प्राप् केलें

 

1134

मिजे पौरुषाचे पंगायि अनी अपमान स्थायीकृत करुक जायना तें,
मिजे प्रियतमाले वचे स्त्रेतसा मुकारि अति वेगतेन तें

 

1135

कृश, फुला समान, कंकण धारण केलेल्या युवति,
असा मका तालपत्राचो गोडो अनी रात्रीची पीडा दिल्याति

 

1136

तालपत्र गोंडया पासून, हांव चिंतिता मध्यान रात्रि वेळारि;
तिजे स्नेहाक, मका जायना निदेव्चाक एक निमिष तरि

 

1137

ना कोणीय श्रेष् एक बायलमनिषीपशि कोणकी आरुढ जायना
तालपत्र गोडो, तरि वोडिल्या कामाचे प्रवाहान

 

 

ती

 

1138

तरि कळ्या असा वात्सल्य अनी चारितार्थ्या पसून तें
प्रणयबाष्प कर्ता आवरण अनी दित्ता न्यायालय प्रसिद्ध तें

 

1139

'कोणाकयि कळना मिजो स्नेहु' तशि संगतायि मिजे प्रणयित जाव्नु,
अनी तशि असूनुयि, सर्वांगेल्या मुखारि, हांव वत्ता, संक्षोभित जाव्नु

 

1140

मिजे दोळ्या मुकारि मूढ ते हस्तायि अनी उत्तापताति,
कित्यामळ्यारि वेदना प्रणयाचि, ती तांका कळनाति

 

  अद्याय ११५ जनप्रवादाचो प्रचार

 

 

तो

 

1141

यें ल्हान जनप्रवाद संरक्षण कर्ता मिजे अमूल्य जीवना,
जल्यारि चांग भाग्य निमित्ति, जनप्रवाद सर्वत्र चलित जालेना

 

1142

कळनाति तिजे पुष्पा सारके ते दोळे प्रकाशित जता,
गावंचि किंवदन्ति ती मिजी म्होणु संगता

 

1143

नयि वे नगरान्तुले जनप्रवाद एक लाभु मका ?
असा ते मेळचाक जाव्नत्तिल्या मण्कि, मेळ्या मका

 

1144

प्रसरित जनप्रवाद मिजे कामविकाराक उत्थापन कर्ता,
स्नेहाचि शक्ति अथवा शिथिलीभूत कर्ता

 

1145

चड्एकलो पित्ता, चड्तो जत्तलो उल्लासवन्त जाव्न
अधिक मिजे अनुरागाचे दकयलो अधिक, ते अस्तले मका मधुर जाव्न

 

 

ती

 

1146

दिकिलो हांवे एक वेळारि मात्र तका, जल्यारि जनप्रवाद जल्या अतिशीग्र व्यापक,
कशिकी असा काळकावरि केन्ना सर्पान गिळ्यारि चन्द्रमाक

 

1147

जनप्रवाद दिता तका सारें, उदका प्रवाहा समान
मिजे अससूले उत्तर; जल्यारि अतंयि मिजी वाडत वत्ता यातन

 

1148

असा संगचाक ते उपवाद कर्तालो नाशु आशेक,
तूप उपयोग करचे मण्कि; उज्जो वडवोंव्चाक

 

1149

'भिवूनका!' ताणे सांगलें, जल्यारियि हडिलो मका अपवाद एक,
सर्वांक कळचाक, कित्याक भींव्का हांवे अपमानाक ?

 

1150

ये नगर जनप्रवाद प्रसार कर्ता अमि दोगेयि आशेतायि,
अमगेलो प्रेम दित्तोलो दोगांकयि किते आवश्य अमि आकांक्षितायि

 

  अद्याय ११६ असहिष्णुता वियोग

 

1151

तरि तू सोडून वचना मका, उलोव्का मिजेकडेन,
प्रत्यागम जलेलान तुजे, तांका कोणाक जत्ता जिवन्त रबचाक पोळोव्न

 

1152

एक कालाक असलो परम संतोष तो ताजे मुख पोळोव्चान्तु
जल्यारि अतं वियोग भय कर्ता सविषाद परस्पर आलिंगनान्तु

 

1153

तरि कोण तो जाणता फुटुचे ह्रदयमिजे ते वच्चेंचि जता,
कसलो विश्वासु ताजेरि मका निक्षिप् करुक जत्ता?

 

1154

तरि तो कोण वात्सल्यान सांगता "भियूनका" ते सोडचेचि जत्ता,
किते मिजि चूकि ती तरि हाव ताजे उत्तरांक विश्वस्थ जत्ता?

 

1155

रक्षण करच्याक मिजो जीवु, ताजे वच्चे कृपेन प्रतिबंध करचे;
तरि तो वच्चेंचि असा, अमी केदनायि जाव्नु ना आलिंगन पुनः करचे

 

1156

कठिन ह्नदय मनुष्य असा तो, सांगेचे मगीर मेळचे;
विचारचान्तु तका उदार चेतस म्होणु, कशि हावे लेकूचे?

 

1157

कंकण निसोरचे मिजे मनगटा थकून दित्ता भविष्य वचन
समुद्रातट पालक देवताले निरोपन

 

1158

रबचे मित्रहीन नगरान्तु असा अस्वस्थता जत्ता,
केन्नाक जाव्नु सोडचो तो स्नेहु शोकावह सदा जत्ता

 

1159

तो अग्नि जळ्ता स्पर्शित केल्या मात्रान सिधकोर्नु दकैता,
जल्यारि स्नेहु तो जळ्तलोचि ह्नदयान्तु केल्यारि दूरीकृत

 

1160

जल्यारि, सोडचे शोकाचे दुःख विषाद, बहु विध सहिष्णुतेन,
अनी दीनवत कर्ता सहन ती वेदना नत्तिले एक उपशमन

 

  अद्याय ११७ आक्षेप करचे

 

1161

हाव कर्तलो गुप् मिजी वेदना; जल्यारि ते जत्ता वर्धन
कोण ते कडता तंका, झरीं थकून प्रवहित जव्चे उदका समान

 

1162

मका जायना लिपोव्चाक वेदना, ती जल्यारि कर्ता लज्ज नियंत्रणान
सांगचाथकून ते तका, कोन ती हडली वेदना

 

1163

मिजे ह्नदय भुजाखन्दया मण्कि, क्षीणित पविले शरीर भितरचे
धरता दोन वण्टयान भारु स्नेहाचे अनी लज्जेचे

 

1164

एक स्नेहाचे समुद्रु विस्तृत जल्या हावे दिकचे पूर्वेक
जल्यारि ना एक सुरक्षित फळें समुद्रु उत्तीर्ण करचाक

 

1165

कोण तो स्नेहशीलेन कारणभूत जत्ता कितुलकी दुःखाक
विद्वेषान्तु, किते पीडा तका जत्ता प्रदान करूक

 

1166

एक संतोषयुक्त स्नेहु असा आनंदाचो समुद्र समान एक
जल्यारि विरोध स्नेहु जाव्यात नाशकरतच्याक व्होडले समुद्रांक

 

1167

हाव पोव्ता निष्ठूर त्या स्नेहाचे स्त्रोतस जल्यारि जायना तड  दिकचाक
मद्रातीन्तु हाव असा सदा जीवंत जल्यारि खयि हाव आसिलो पूर्वेक

 

1168

रात्रि धाडता सर्वै सजीव प्राण्याक करूक अगाध गाड निद्रा
जल्यारि हाव असा तिगेलो एक मात्र मित्रु सोडून निद्रा

 

1169

मिजे निष्ठूर स्नेहापसि चड निष्ठूर असा ती निष्ठूर राति
दीर्ग कळक्याचि वेळारि असा थयि पोळोव्चाक कोणीय ना मिजि स्थिति

 

1170

मिजे ह्नदया समान मिजे दोळे वत्तले तजे लगीचि
जल्यारि मिजे अश्रुधारे प्रवाहान्तु तका ना पोव्चाक जव्चि

 

 अद्याय ११८ दुःखान्तु शोषण जलेले दोळे

 

1171

मिजे दोळ्यानि दकैले ताजे रूप अनी केले वेदना मका उत्पादन,
जल्यारियि केन्ना हाव रडता, मिजे रडचे दोळे कर्ता दुःख निवेदन

 

1172

मिजे शरा दोळ्याचे कळनत्तिले वीक्षण आसले स्वल्पमात्रान;
जल्यारि अतं ते व्यर्थ कर्ताति निरंतर शोकान

 

1173

दोळे ते विक्षेप करचे तसले वीक्षण कपट नात्तिले कर्ता
रडताति अतं, तसले फटवणे अवकाश मंदहासु कर्ता

 

1174

मिजे दोळ्यानि रोधन केले ताचे अश्रुधारा संग्रह नाजल्या त्या मरेन,
मिजी वेदना चलत्वता मका रोडूक तरि जायना अधिक जाव्न

 

175

स्नेहाचे दुःख असा समुद्रापशि महत जाव्न;
त्यका कारणभूत जलेले दोळे ते भोगिता निर्णिद्रतेन

 

1176

दोळ्यान दिल्या मका वेदना केल्या हरण तानि जाव्न
त्याचे ते, अहो व्हयि! असा हाव संतोषान!

 

1177

दोळे मृदुल, करगूचे केले निरीक्षण त्या दिवसा ताजे;
अतं दुकून, कर्ता निर्जलत्व दूरस्थ अश्रुधारा ताजे

 

1178

कोण उलेयलें स्नेहा विषयी, स्नेहा नत्तिले अतं रबिल्या ते
तंका पोळोव्नत्तिले, निजे दोळ्यांक पुनःमेळना शान्तता ते

 

1179

तरि तो येत्ता अथवा ना, मिजे दोळ्यांक विश्रम ना;
तेन्ना, उभय वाटेन तांका, असा दुःखाचि यातना

 

1180

लोक अनायासान परिज्ञान प्रतिवाद करताति
कित्या मळ्यारि मिजे दोळे, धोलवजिपियो, सत्य उतघोषण करताति

 

 अद्याय ११९ पाण्ड वर्ण

 

1181

तो इच्छिता वचाक; हावे संमतदिले ताजे अभिप्रायाचेरि,
कोणाचेरि हावे अतं आक्षेप करचे पांड वर्णा खतीरि?

 

1182

ताणे दिले यो पांड वर्ण, देखून तें असा अभिमान
अनी पसरपिले मिजे देहारि एक एक मेघा समान

 

1183

ताणे चोरायले मका मिजे आगमनाचेरि अनी अपमानित,
अनी गेलो बदलाक एक दूकि अनी शरीर पीडित

 

1184

हाव चिंतिता तका अनी केन्नायि तजी कीर्तिक प्रशंसकर्ता,
जल्यारि यी कपट पीडस्थ पांड मिजे अपमान वंझनकर्ता

 

1185

मिजे कामुक गेलो एक स्थलारि थकून दुसरे स्थलारि परिभ्रमण जाव्नु;
मिजे देहाचे पांड  कडता ताजे स्थान गरकडे जाव्नु

 

1186

केन्ना प्रकाशु विराम पाव्ता, काळूक ताजे स्थानारि दर्ता स्थान,
तशि पांड राकूनरबता हांव त्या मरेन करना अधिकतर आलिंगन

 

1187

हाव पडलो ताजे आलिंगनान्तु अनी घुव्ण्डायिले मिजे मुख ते,
तत्क्षण त्या पांडु हरण केले मका आलिंगनान्तु ते

 

1188

मिजे पांण्ड वर्णा खतीरि उलेयताति नगरीं भितेरि जाव्नु,
जल्यारि कोणीय एकलो संगना तो मका सकल गल्ता जाव्नु

 

1189

तरि तो कोण उपण्याले म्होणु कर्ता मिजे ह्नदय असा स्पश् अपरादाथकून,
तेन्ना जावो मिजे देह बाविले पीडित पांण्डा थकून

 

1190

संपादन करूक एक नाव पाण्डा खतीरि हाव वरना मनान्तु,
तरि ते विराम पाव्तायि तका निर्दय म्होणु अपोव्चान्तु

 

 अद्याय १२० एकान्तित यातना

1191

तरि तांगेले प्रियतमालो स्नेहु तानी मेळोव्चो जत्ता,
अति मधुर स्नेहाचे निरबीज फलं तांका लभ्यजत्ता

1192

कशी स्वर्ग सजीव मनुष्यांचेरि तांचो पाव्सु कर्ता प्रदान,
कामुक परस्पर स्नेहुकर्ता प्रकटन

1193

मात्र त्या परस्पर स्नेहाचो अभिमान दिव्यात,
बडायि मरप्याक, "शुभजीवित जीवन अमी काडियात"

1194

सर्वानि स्नेहु पाविले ते असा अतंयि मंदभाग्य आसिले जाव्नु,
तरि ते तंका करताति स्नेहु करनाति परस्पर परिवृत जाव्नु

1195

ना तरि जल्यारि परस्पर स्नेह दोगाच्या भितेरि,
कसलो लाभ असा मका, तरि तोवयि जायना विवाहार्थिन तरि ?

1196

एक भागाचो स्नेह असा तो दुकिचो, जल्यारि स्नेह परस्पर,
समीकृत भारा मण्कि दोग जणागेले भागान्तु, स्थापित करतलो मधुर

1197

केन्ना कामदेव दवर्ता ताजे बणाचे लक्ष्य केवल मिजेरि,
असा मिजी वेदना अनी दुःख तका कळनातरि ?

1198

कोण जीवित कडता तांगेले जीवन केवल नत्तिले एक वाचक
स्नेहाचे, तसले धैर्य कोणाकयि एकलाक जायना दिव्चाक

1199

मिगेलो स्नेहु अर्पण करचाक जायना स्नेह मिजेरि ताजो,
अनी ते भायर मका असा शब्दु स्वरमधुर ताजो

1200

करचे मिजे दुःख उत्स्त्रृज एकल्याचेरि कोण करना स्नेह मिजेरिचि,
मिजे ह्नदयाक निरोप! हाव ते उत्सृज करतली समुद्रान्तु तेचि

 

तिरुकुरल - कोंकणी भाषा (Back to contents page)


No comments:

Post a Comment