Tuesday 1 May 2007

अद्याय 11-20

Thirukkural in Konkani
तिरुकुरल  -  कोंकणी भाषा 
पुस्तक एक:र्माचेरि

द्या ११. उपकारस्मरण


101
कोण केदनातरि गृहण केले ना अंगेले सहाय, जल्यारीयि सहाय असा,
तांगेले रीण उभय लोकान्तु दिलेना असा

102
असा जल्यारि भारि अल्प, समयाचेरि सहाय असचे ते,
असा भारी व्होडलि भूमि भारी विस्तार असिल्यापसि ते

103
विचार काणत्तिले लाभाचेरि, कोण सहाय दिल्या,
चांगपण असा भारी व्हडले समुद्रापसि, तरि असा तुकिल्या

104
कोणाक ते कळता, तो सहाय, भारी सान एक घान्य तसि,
असा भारी व्होडलो एक तालपत्र रुकापसि

105
थायि ना मानदंड अनुकंपित सहाय प्रदानकेलेले,
प्रतिगृहण केलेल्याले अर्हता थकून, ते अनुमान केले

106
शुद्ध मनुष्याले सहाय, विसोरचिना केदनायि;
दु:खान्तु असिले निराश्रितांक, इश्ठगतकर्ता केदनायि

107
तरि जल्या सात जन्म अनी लोक, बुदवन्त ते
स्मरण करताति कोण असा दोळे तांगेले पुसीले केल्या ते

108
विसोरचे गुणवन्ताक असा चूकि; ते अवशिष्,
विसोरचे थंगाचि जाव्नु असा ते श्रेष्

109
एक कठोर पीडा असा शीग्र उन्मूलन केल्या,
तरि असा पूर्वकाला उपकृतज्ञतेक अनुकंपित केल्या

110
तका मेळयात रक्षा तरि तो हिंसा कर्ता निर्दोषकांक;
तका रक्षा मेळचे ना असा तरि तो हिंसा कर्ता उपकार स्मरणकांक

द्या १२. न्यायता


111
असा नीति ती उभय चांगपणाक अनी सत्याक जाव्नु
तरि एकेक विभागाक मेळता ताजे उचित जाव्नु

112
यथार्थ मनुष्याले भाग्य, व्यर्थ ना जाव्चे
ताजे अनंतरावकाशी सुखि जाव्नु, आस्वाद पव्चे

113
परित्याग करि सर्वै धन संपादन केलेले वायट वटेन ते
तरि केवल चांग हडचाक, येता दिकचाक ते

114
न्याय अनी अन्याय, दोनीय असा कळेले
एकेकलाले संतति, सत्या असा कळेले

115
नष् अनी लाभ असा जाणजाव्नत्तिले
जल्यारि एक दृढ ह्रदय असा आभरण ऋषींगेले

116
असा ते एक छित्र उपस्थित निराशाचे
केन्ना एकलाले मन निश्चल जत्ता समजाव्नु असचे

117
ज्ञानवन्त मनुष्यांगेले दोळ्यान्तु, न्यायाख्तीरि अभिमुख करूक
दारिद्रय जयना अपमान जाव्चाक

118
तुलायंत्रा मण्कि कडता विश्रम अनी न्याय वर्तिन जत्ता तें
पक्ष ते काडना असा ऋषींगेले धारण तें

119
तरि मन पक्षपातित्वा थकून मुक्त असा,
तेन्ना, उच्चारण उत्तरं बांदिल्लो उरता असा

120
रक्षण दिव्चान्तु दुसराले हित तरि ते प्रयत्नु करताति
तांगेले स्वकीय म्होणु, व्यापारि समृद्ध जत्ताति

द्या १३. आत्म नियन्त्रण


121
कोण कर्ता नियन्त्रण अत्माक, देवामधे अनुग्रहीत असा;
तजे आवश्या खतीरि, बिळ्बिळ्‌‌ कळकान्तु रात्रि दवरल्या असा


122
भाग्या मण्कि, राख आत्मानियंत्रण तुगेले,
ना व्होडले जिखप जीवाक जीव असिले


123
प्रज्ञावन्तागेले परिज्ञानान, तो कोण आत्मानियन्त्रण कर्ता जता,
ज्ञानवन्ता मधे, विशिष्टता लभ्य जता


124
कोण आत्मानियन्त्रण कर्ता, केडेक सरनत्तिलें ताजे अवस्थेन्तु तसि
असा अधिक निक्षिप् वोडले पर्वातापसि


125
आत्मनियन्त्रण चांग असा सर्वांकयि; अनुग्रहीत मधें असिले
ते असा धन जाव्नु तांका कोणाक असा धनाधिष् असिले


126
एकान्तु, कसवा मण्कि, पांच ते नियन्त्रित जत्ता
सात जन्मा थकून, परमान्दांन्तु तो सिद्ध जलोलो जत्त


127
कसले तरि जल्यारियि रक्षण नित्तिली, तुजी जीब तुका जाव्यात
जिबेचे चुकी पसावत कष् पडचे जाव्यात


128
एक कठिन उत्रा वेटेन, एक वायतपणा दन्दजले
सर्वै चांगपाण हाडिले कयिनत्तिले जले


129
व्रण उज्जाचे ज्वालेन जलेले धरारि सुकता;
माव ती जिबेलि उज्जा ज्वालेन जलेले, तू केन्नायि पोषण करता


130
सद्गुण रकूम रबता सहाय करूक तका कोण ते
नियन्त्रण कर्ता ताजे आत्माक अनी अतीव जाव्नु कोपाक ते

द्या १४. सत्स्वभाव


131
मेळता भहुमान केन्ना समाजान्तु असिले आचार असा पालन करचे;
देखून, अदिक मोल्लादिक असा एकलाले जीव संरक्षण करचे

132
प्रज्ञावन्ताक मरेन, सहाय असा स्वभाव युक्त,
देखून पालन करि ते सर्वै तुजे शक्ति युक्त

133
सत्स्वभाव असा सत्य भूमिरि कुलीनाक;
आवश्य असूचे तजे असा सत्य अकुलीन जन्माक

134
विस्मरण जत्तले ब्राह्मणाक जाव्यात अनिकयि ताजे कविता शिकचे,
जल्यारि वायिट स्वभावाचे हडता जन्मावकाश भंग जव्चे

135
असूयेचे जीवाक ना धन मेळचे,
अनी वायिट स्वभावाक ना महत्व लभ्य जव्चे

136
मनाचे प्रबलता, स्वभावाचे संहिता अनुष्ठान कर्ता,
ते जाण ताजे भंजन केवल दुःख आचरण कर्ता

137
सत्स्वभाव असा उद्भवस्थान अनुकंपाचे;
ताजे भंजन वर्ता मुकारि एकलाक व्होडले अपमानाचे

138
सत्स्वभाव असा बी ते खरे सद्गुणाचे,
शोक पव्चे, ताजे लंगन असा निश्चित नयन करचे

139
ना वायिट उत्तरं मनुष्या थकून चांग स्वभावाचे,
येव्यात एक अवस्थेंतूयि विस्मरणेचे

140
जीवन काडूक तालानुसार लोकालगी, कोण पराजित जत्ता,
तरि शिकिले, तांगेले शिकवणेक ना कायि प्रयोजन जत्ता

 
द्या १५ दुसराले बयिलेक आशा कर्नत्तिले रबप्


141
कोण जाणयि धनाचे नियम अनी असिले सद्गुण सत्यान,
दुसराली बायिलेक मूढत्वान करनाका अनुगमन


142
मूढान्तु कोण भाग घेता सद्गुणा अवस्थेथकून,
भारी व्होडले गूढस्थान ताजे समीपवासीले ध्वारा थकून


143
सजीव असा जल्यारीयि, ते मेले असा कोण उद्धेश कर्ता असिले,
हरण करचे बायिलेक एक विश्वस्थ मित्राले


144
असा महान जल्यारियि, कसले असा लाभ तका जीवितान्तुले,
तरि विचार नित्तिले कडचो, लोभु बायिलेक दुसराले


145
कोण चिंतनकर्ता व्यभिचाराचेरि लघुजाव्नु,
केन्नाचिजाव्नु घेतले अपराध केलेले जाव्नु


146
आक्षेप, विद्वेष, भय, अनी पाय ये चारि,
सोडूनत्तिले फाटिघेत्ता तका कोण आक्रमण करता दुसराले दर्वोटाचेरि


147
कोण पळेयता दुसराले बयिलेक अशा नात्तिले,
करयात गृहय परमसुख अभिकांक्षा करतले


148
सत्याचे पौरुषत्व ते ना पोळोव्चाक बयिलेक दुसराले,
असा सद्गुण अनी विनय मेळनु जीवितान्तु एकलाले


149
समुद्र परिवेष्टित लोकान्तु तो करता संपादन,
कोण दुसराले बायिलेक करना आलिंगन
150
सर्व सद्गुणाचे सीमा तो जाव्यात विजय; अनी तरी आस्तना,
ते चांग असा तरि शेजारि रबतल्याले बायिलेक तो लोभु करना

द्या१६ सहिष्णुता


151
भूमि दकैता सहिष्णुता मनुष्यांचेरि कोण तिजे खनन कर्ता स्थन,
तिरस्कार करचे मनुष्यांक सहन करचे सद्गुणाचे उन्नमन
152
ते असा केन्नायि चांग मापदिवचे दुष्टतेक,
विसोरचे ते असा अधिक चांग अनिक


153
वयिटान्तु वायिट इच्छेचे एक वाडप नत्तिले अथिति असा,
सहन जव्चे मूढांक धैर्य उत्तम असा॥


154
कलेक नत्तिले बहुमान रक्षण करचे,
तुजे सहिष्णुता, तू आवश्य तशीचि रबोव्चे


155
कोपिष्, ते कायि तांका अरहता मेळनाति,
कोण ते सहनकरताति, भंग्रामण्कि रक्षण करताति॥


156
मनाचि अवस्था नष् जव्चे असा आनंदमय एक दिवसाक ते,
सहिष्णुता दिता वंकाण्सप सर्व वटेन ते


157
दुखित जा तांचेरि वायटपण ते तुका करचे,
जल्यारि परतून गेवचान्तु ना वायिट करचे


158
अभिमाना वटेन, मनीष कोण पाप करीत असा
सहिष्णुता वटेन, तुका विजय मेळ्का असा


159
कोण दुष् वचन क्षमायुक्त सहनकर्ता,
शुद्ध यतिवराक तुलन कर्ता


160
महन्त मनुष्य कर्ता तपस आहार नत्तिले,
जल्यारि सहन करचे दुष् वचन असा अतिमात्र चांग असले

द्या १७ शत्रूथकून मोचन


161
नियमसंहित स्वभावाचि असा त्या प्रकारि आचरण केलेलान,
करचे आदर ह्रदयाक अत्याग्रह संरक्षणा थकून


162
कोणाचेरि असूया काडूकनत्तिले, तरि मनुष्याक जाव्यात शिकूचे,
ते असा अतीव व्होडले अनुग्रह तका संपादन जव्चे


163
तो नयि अनुकंपा नयि धन आशेता
कोण दुसराले धनाचेरि आकांक्षिता


164
असूयेक धोरनु, बुद्धवन्त करनाति वायट येवचि;
ते जाणयि तो अपमान अनुगमन जत्तोलोचि


165
असूयेचे पुरो मुद्रितकरुक तांगेले दैवहित;
जरी शत्रूली हरवण, ते जता पर्याप्


166
कोण प्रतिकूल रबता धनाक दुसरांक दिव्चान्तु,
आहार नत्तिले अथवा वस्त्र, ताजे बन्दु धव्ताति नाश जाव्चान्तु


167
बरे ऐश्वर्याचि देवी, असूयालुक सानिध्य दीनाति,
जल्यारि पीडित जलेले, तिजे भयणीक एक मित्राकजाव्नु पेटेयताति


168
ऐश्वर्य, असूया, पाप, शमन करतले,
उडैतले जीवाक अग्नीन्तु नरकांतुले


169
असूयकांगले धन, चिंत प्रकोप हडता,
अथवा नष् सद्गुणवन्ताक कोण भंजन करता


170
असूयक, कितलेव्होड असो अभिनंदन करनाति
असूय निमुक्त, केन्नायि पराजित जलेनाति

द्या १८ लुब्धु जाव्नत्तिले रबप


171
तरि एकलो न्यायविरुधजाव्नु द्रव्याचेरि लोभु पव्ता,
ताजे कुडुंबाक नाश हडता॥


172
कोण लज्ज पव्ता अधर्मिक प्रवृतीन,
मेळना लाभु मेळचे अत्याग्रहाचे प्रवृती वटेन


173
कोणाले जीव, आकांक्षित कर्ता परमानन्दा खतीरि
करूनका वायिट प्रवृत्ति निकृष् इच्छे खतीरि


174
मनुष्य कोण असा मुक्त इन्द्रियाथकून ?
लोभुनका असजल्यारियि आवश्या थकूना


175
कसले ते प्रयोजन असा विशालज्ञान
तरि तू लोभि सर्व दिकारि थकून ?


176
सद्गुणा वटेन, कोण अनुकंपा आकांक्षिता,
नाशु पव्तलो तरि तो कामाशक्तिक जाव्नु गूडालोचन करता


177
नका अन्वेषन अत्याग्रहान, मेळचाक, ताजे धन;
परम आनंद तसले असचे फल जाव्चिना केन्नायि उत्पादन


178
अभिमानावटेन मनुष्य कोण पाप अनुष्ठान करता
सहनशीलता वटेन तुवे मेळोव्का विजयता


179
बरे भाग्योदय येता आवश्याचे समयाचेरि जाव्नु,
सद्गुणवन्ताक कोण असा अत्याग्रहा थकून मुक्तजाव्नु


180
निश्चिंत कामासक्ताक नाशाक उत्पत्र कर्ता;
कामासक्तनत्तिले जीवाक महाशक्ति, नयन कर्ता

द्या १९ अपवादनत्तिले रबप्


181
तरि भाषण असा अशुद्ध अनी ताजे नीच प्रवृत्ति,
ते असा बरे तरि तो दुसराक निन्दा करनाति


182
कोण अपवाद हडता मित्राक कपड मंदास्मितान,
कोण एकलालो तो वायट कर्तापासि, अधिक नीचत्वान


183
मरण दित्तलेचि अधिक धन
अपवाद अनी असत्यापशि, एक जीवित समयभितेरि थकून


184
उलोव्चे कोडु उत्तरं एकलाले सन्निधानान्तु
तुका जाब्यात; जल्यारि अपवाद नज अनुपस्थितीन्तु


185
अपवादाचे ह्रदय ते असा केवल करीत धर्मप्रचरणान्तु,
धर्म असा केवल ताजे भाषणान्तु


186
तरि दुसराले पापान्तु, असा तो संतोषवव्ता वासुकोरुकजाव्नु,
ताजे स्वयं संग्रहीत पापं, लोक तो असा संगतोलो जाव्नु


187
कोण जाण कशि ते, धब्डायता सुह्रदय उत्रानि विजय पव्चे ते,
अपवादान कोर्नु धव्डायता तागेली बंधु अनी बांन्दव ते


188
वर्ग ते हडताति अपवाद मित्रांचेरि कोण असा उत्तम ते,
कसली अनुकंपा दकैयतले बाकि अवशिष् असिल्यांक ते ?


189
दानान्तु, लोक भारु तो सहनकर्ता असा
कोण तांतुले पोळोव्चे मगलान, तांगेले समीपवासींक स्वल्प असा


190
तरि असा जल्यारि एकेक जाव्न ताजे, दुसरांले चूकि अवलोकन करचे,
कसली अस्वस्थता येव्यात सजीव मनुष्याक येव्चे?


द्या २० निरर्थक जाव्नु उलोव्चे वर्जन करचे


191
कोण तो उलैता आलस्या उत्तरं ते सर्वै विद्वेष करतले,
अस्तले तिरस्कृत्यकेलेले जाव्नु सर्वानियि बाकि उरलेले


192
वायिट उत्तरं एक समूहा मुकारि उलोव्चे,
असा नीच वायिट कर्मापसि एकलाले प्रियेचे


193
कोण ते असा आसक्त निरर्थक भाषण करच्यान्तु,
मुद्रित केल्या असा प्रज्ञावंन्तागेले पेलतडि जाव्न पाव्चान्तु


194
प्रयोजन नत्तिले उलोव्चे मुकारि समूहाचे,
दकैता आवश्य दयेचे अनी धार्मिक सत्यशीलताचे


195
गेल्या असा कीर्ति अनी विशिष्टता,
केन्ना मोलाचो मनुष्यु असम्बंद्ध उलेयता


196
कोण वण्काणिसितायि अर्थशून्य उत्तरांक, तशि असा संगचाक,
मनुष्य नयि, जल्यारि कुंडो मनुष्या मधे बदलाक


197
उलैयि विज्ञान नत्तिले उत्तरं, ते जाव्यात असचे,
जल्यारि पज्ञावन्त ना व्यर्थ उत्तरं संगूचे


198
प्रज्ञावन्त कोण निरीक्षण कर्ता योग्य विचारयुक्त वृत्तान्ताचि,
कायिना जल्यारीयि उत्तरं अगाध गौरवाचि


199
मनुष्य भावनात्मक अनी असले मूढता मुक्त जाव्नु,
करनका व्यर्थ वाचाल विवेकहीन जाव्नु


200
तरि तू उलोव्चे असा, उलेयि चांगपण ते करचे उत्तरं,
तरि ना, उलोव्नका केवल एक निष्प्रयोजक उत्तरं


No comments:

Post a Comment