Ex capitibus LI ad LX

Tirukkural in Latin

இலத்தின மொழியில் திருக்குறள்

Translated into Latin by Fr. C.J. Beschi in 1730.

Chapter 51. In ministorum electione de ipsorum aptitudine se certificare.
501	Dum quis ad ministerium eligitur, debet rex indubinater certificari post maturum examen quasnam inclinations habeat circa haec quatuot, nempe virtutem, dicitius, mulieres, et vitae amittendae metum.
502	Qui nobili genere natus; vitiis infensus, infamiam metuit, ac vilia facere erubescit, indubitanter eligendus est.
503	Etiam in iis, qui difficiles scientias didicerunt, et nullum habeat ex supradicitis defectibus, si attentè consideratur, difficile est non inveniri ignorantiam.
504	Rex ministerium eligendo, bonas ac malas qualitates considerando, et inter illas praesertim praeponderantem maturè examinando, juxta id quae praeponderat, eum aptum vel ineptum judicet.
505	Lapis Lydius, quo dignoscitur, sitne quis magnus an vilia, sunt cujusque actiones.
506	Cave ne eligas, qui nil habent; quia hujusmodi homines, cum adhaesiones non habeant, culpas non erubescunt admittere.
507	Eligere ad minsterium eos, qui quae sciendia sunt ignorant, ob specialem affectum, seu propensionem in illos, caussa erit in quamvis stultitiam ineundi.
508	Eligere ad ministerium ignotos, quin maturè considerentur eorum indoles, damna affert ab ipsâ regis posteritate imaparabilia.
509	Sine maturâ discussione, quemvis eligere noli; et postquam eligendum maturè consideraveris de ejus qualitatibus quas certo bonas nosti, noli suspicionem sine caussâ admittere.
510	Electio sine consideratione, et suspicio circa eum, quum probe noscendo rex elegerit, irreparabile damnum afferunt.

        

Chapter 52. Quomodo debeat rex cos, quos elegit, ad effectii exercitium.
511	Ille ad sublimia munia elogendus est, qui bona et mala considerans, indolem habet non gaudentem nisi de bonis, hoc est, honestis mediis.
512	Ille ministerium exerceat, qui regis aerarium augendo ejusque felicitatem procurando, aerario ac felicitati obvenientia impedimenta maturè praevenire sciat.
513	Ille ad ministerium indubinater adhibendus est, qui regem amet, qui sciat quae sui muneris sunt, qui in deliberando animo non vacillet, qui divitias et voluptates non affectet, ita ut nil ex his quatuor desit.
514	Plurimi qui in quovis modo considerati indubitantem ad ministerium apti apparent, in agendo alii evadunt, ac apparebant.
515	Magni momenti facinora injungenda sunt iis, qui oppartuna media eligere sciendo, iisque obvenientia impedimenta sufferando, ad finem illa perducere valeant, non vero aliis hac qualiate carentibus, quamvis regi sint cari.
516	Rex agentis indolem et actionis qualitatem maturè considerando, si haec et illam cum temporis opportunitate conjungi viderit, eam illi injungat.
517	Actionem intentam, instrumenta ad eam perficiendam necessaria, et personam, quae ad eam conficiendam eligitur, maturè considerando, si noveris eam actionem ab eo, iis cum instumentis perfici posse, et actionem et instrumenta in ejus manu relinque.
518	Postquam rex alicujus aptitudinem ad actionem intentam maturè consideraverit, debet illum perficiendam aptum facere, (h.e. ei suppeditando instrumenta, quibus perficere illam valeat.)
519	Felicitas deseret regem qui aegre fert, quod secum familiariter se gerat minister, qui semper est in ministerio occupatus, illum que officium tanquam proprium possidet.
520	Si regii ministri recti sint, omnia rectè procedent, ideo reges quotidie suorum inistrorum actiones attentè explorare debent.

Chapter 53. Consanguineas complecti.
521	Etiam cum pauper evaseris, antiquam felicitatem eoque tempore accepta benefecia commemorare non nisi consanguinei solent.
522	Si rex consanguinei soriatur, a quibus indesinenter ametur, hi regi felicitatem afferent numquam pullulare desinentem; qui si consanguinei numquam a rege divellantur, nova semper germania procreabunt, quae regis tutealam et felicitatem augebunt.
523	Felicitas regis, qui non habet mensuram commixitionis (supple, cum consanguineis), similis est lauci aquâ repleto sine profunditate et sine aggere.
524	Fructus, quem rex percipere debet ex divitiis sibi obventibus est, ita se genere cum suis consanguineis, ut ab iis semper ambiatur (eos nempe paticipes faciendo suarum divitiarum).
525	Si rex quae consanguineis opus est, liberater dare, iisque sese affabilem praebere valeat, à confertâ consanguineorum turbâ circumdabitur.
526	In magno hoc terrarum orbe nemo plures consanguineous habet qua mille, qui liberalis est, et iram non servat.
527	Cornix inventum cibum non occultando, sed caeteras convocando comedit; similem conditionem habentes, habebunt etiam emolumentum, quo cornix fruitur.
528	Si rex non omnes aequilter respicitat, sed ad unis cujusque qualitatem attendat, hanc in eo praerogativam aspiciendo plures apud eum mantionem facient.
529	Consanguineorum, qui regem deseruerunt, amicitiam iterum ut conciliet, satis erit tollere caussam, ob quam discordes  abierunt.
530	Eum, qui sine caussâ regem deserit, cum ob aliquam caussam redit, rex prudens admittere in suum consortium debet.

Chapter 54. Non esse in regimine desidiosum.
531	Ex nimiâ gaudiorum et deliciorum exuberantiâ, animi relaxitio magis regi nocet, quam nimia ira.
532	Regi desidia, atque oblivio ejus laudem destruet, non secus ac quotidie mendicando ventrem replere scientiam destruict.
533	Regi desidioso modus non est laudem assequendi, in hoc omnis generis sientifici, qui mundo sunt, conveniunt.
534	Meticulosis arx non suffragatur: ita sane desidiosis eorum felicitates nihil prodest.
535	Venientia non carendo desidiosus qui vivit, cum illa obvenerint, facient ut suum errorem doleat.
536	Si rex erga omnes, quovis tempore, sine intermissione solertiter se gerendi indolem sortiatur, nullum erit bonum huic simile.
537	Nil eorum, quae ardua sunt, inassequibile erit, se omnia solicito animo cautè feceris.
538	Quae regem laudabilem faciunt caveat ne omittat; nam omissionem contemnentibus neque post mortem bonum obveniet.
539	Cum rex suae felicitatis ebrius desidiâ corripitur, meminerit eorum qui ob suam desidiam miserè perierunt.
540	Facile erit omnia, quae intebuntur assequi, si mens semper intenta sit in iis, quae assequi cogitarit.

Chapter 55. Recti sceptri conditio i.e. justicia.
541	Equitatis conditio est subditorum culpas considerando absque nimiâ indulgentiâ, erga omne personarum genus integritatem affectando, et à legibus statua supplicia considerando, his et non majoribus illas castigare.
542	Quamvis mundus totus pluviam intuendo vivat, subditi tamen nonnisi regis justiciam intuendo justice.
543	Etiam divinarum legume et virtutum caussâ fuit regum justicia.
544	Totus orbis complecitur pedes regis, qui subditos amando, justitiam exercet, eumque vastissimae ditionis regem efficiet.
545	In regno regis, qui suum sceptrum ad debitum locum dirigit, opportunam pluviam felix messis sequetur.
546	Non lancea regi victoriam tribuunt, sed ejus sceptrum; si tortuodum illud non sit.
547	Rex defendit totum orbem. Regem verò defendit aequitas, si nunquam ei contraria faciat.
548	Rex, qui nec affabilitatis decus habet, nec justitiae leges considerat, neque quod nequum est facit, ob vituperio dignum hujusmodi statum, ipsemet se destruet, quin hostes opus sint ad eum destruendum.
549	Regi, qui subditos ab exteris hostibus defendendo, eorumque sollicitiam curram gerendo, ipsorum crimina plectit, id vitio verti non debet: est ejus officium.
550	Homicidas, eisque similes facinorosos cum rex plectit, perinde facit, ac qui inter segetes nascentia lollia evellit.

Chapter 56. Sceptri Tortuositas.
551	Eo, qui homicidae officium exeret, crudelior est rex, qui exercet officium vexandi subditos, contraria faciendo procedit.
552	Eum qui sceptrum obtinet, praeter consueta tributa, subditorum bona petere, perinde est ac latronem viatori dicere: da tuam pecuniam.
553	Regis, qui quotidie subditorum facinora inquirendo, eos juxta leges non punit, regnum quotidie majorem in ruinam verget.
554	Rex, qui tortuosum sceptrum obtinet non considerando justiciae leges, et adeptum aurum et (qui novum daturi sunt), subditos simul amittet.
555	Lacrimae quas subditi fundunt tolerando impares vexationem quam à rege patiuntur, limae sunt quae eo ipso die regis felicitatem minut.
556	Regis perpetuatio fit à sceptri rectitudine; haec si desit, quaecunque sit regi laus, perpetua non erit
557	Qualis est pluviae carentia respectu terrae, talis est elementiae carentia in rege respectu suorum subditorum.
558	Ei, qui regi injusto subditus est, praestat pauperem esse quam divitem.
559	Si rex à justiciâ deflectendo operetur, pluvia ab ejus regno deflectendo, coelum pluere non sinet.
560	Si qui subditorum servator est, eos non tutetur, in ejus regno vaccae lac non dabunt, et Brachmanes sua munia deserent.

Chapter 57. Subditos non terrificare.
561	Rex absque passione subditorum culpas examinare, et ne iterum eas committant, aequâ, et non majori, paenâ castigare debet.
562	Reges, qui diu duraturam felicitatem à se inseparabilem cupiunt, debent in plectendis subditis cum magna irà manum extollere, sed leniter percutere.
563	Si rex tortuosum sceptrum obtineat, subditisque terrificia faciat, procul dubio festinè ruinam patientur.
564	Rex, de quo fama est, quod sit Subditis terrificus, aevi diminutionem patiendo, festinè peribit.
565	Quantumcunque magna sit felicitas regis, qui subditis difficilem aurem praebet, eosque terrifico vultu aspicit, perinde erit ac si daemon aspexerit.
566	Regis dura subditis verba loquentis, elementiâque carentis, quantumcunque magna felicitas, quin diu duret, eo ipso tempore destruetur.
567	Dura verba, et aequum transiliens muicta, sunt veluti lim quae minuit in rege fortitudinem quâ hostes vincat.
568	Reges, qui ministris negotia commitendo, cum iis ea non considerat, si dum male succedunt iis irascatur, felicitas minuetur (quia ab iis, qui eum juvare possunt, deseretur).
569	Rex, qui sibi non construxerit arcem antrequam ab hoste aggrediatur, ad hujus adventum timore correptus, statim corruet.
570	Plus aequo rigidus rex nonnisi regni leges ignorantibus adhaeret, sed quodnam est praeter hoc hominum genus quod orbi gravius?

Chapter 58. Clementia.
571	Hic mundus non subsistit, nisi quia in regibus invenitur valde pulchra indoles, quae dicitur elementia.
572	Propter elementiam viget mundi cursus (si quidem sine multâ sufferentiâ necnon multâ charitate in subveniendo egnis, qui effectus elementiae sunt, mundus non subsisteret): quid ergo praestat esse in mundo, qui elementiâ carent, nisi ut terrae grave pondus afferant.
573	Musicalia instrumenta quid juvant, nisi musicas voces edant; eodem modo oculi quid juvant, nisi elementiam habeant.
574	Quamvis in fronte adesse videantur, quid prosunt oculi, qui aequum non transiliente carentiâ carent.
575	Oculorem propria pulchritudo, est elementia: si ista non adsit, non oculi, sed foramina vocandi sunt.
576	Terrâ infixis a rboribus similes sint ii, quibus quamvis oculi in fronte infixi sint, elementiâ carent.
577	Qui elementiâ carent, orbi sunt; qui orbi non sunt, nec elementiâ carent.
578	II, qui elementiam exercere valent, quin justiciae legibus derogatur, quandem proprietatem habent in hunc orbrm.
579	Etiam in eos, qui iram concitandi conditionem habent (h.e. etiam in reos), elementer se habendo, iis ignoscere optima qualitas est.
580	Sui etiamsi videant sibi venenum porrigi, ilud sumant, nec irritentur, elementiae inhiant ab omnibus celebrandae.

Chapter 59. Exploratoris officium.
581	Exploratores habere, et regni jura callere, certrus esto: quod regi sunt instar duorum oculorum.
582	Regis officium est (i.e.regis interest) quotidie omnia, quae ab omnibus fiunt, statim scire.
583	Regis, qui nescit, quanti intersit per exploratores omnia scire, nulla ad hostes vincendos patet via.
584	Ministros regis, ejus conjunctos, ejus hostes, hos omnes, attentè inspicere debet explorator.
585	Qui habitum (seu figuram) sumendo, quae exploratis suspicionem non afferat, quamvis ab iis dignoscatur, sine timore quaelibet tormenta potius patiatur quam se prodat, ille sane optimus erit exploratur.
586	Religiosorum, aut peregrinantium personam simultando, impenetrabilia loca penetrando, omnia attentè explorando, quoquomodo torquatur, titubare non debet explorator.
587	Hostiam secreta audire ut valeat nitendo, ea quae scivit, sin dubitatione referre debet explorator.
588	Quae explorator explorando rettulit secreta, iterum per alium exploratorem exploranda sunt.
589	Rex plures habeat exploratores, sed ita ut unus de alio nesciat, omnesque ad explorandum mittat: si omnium verba concentiant, de exploratis securus erit.
590	Exploratori ne quid speciale feceris, quod caeteri sciant; nam si feceris, statim publicum fiet officium, quod ille secrete excerebat.

Chapter 60. Animositas.
591	Qui animum habent, propriè dici potest, quod quid possideant; qui animo carent, qoud possident, non possident (quia suam propter inertiam illud amittent).
592	Animum, qui ab homine inauferabilis est, possidere, verè divitem facit; nam divitiarum possessio neque constans est, et possessorem relinquit.
593	Qui animo decidere nescit, etiamsi divitias amittat, non affligitur: quia iterum eas acquirendi remedium habet, nempe animositatem.
594	Divitiae ipsae viam precunctando apud illum accurrent, qui constatem animositatem habet.
595	Flores, qui in aquâ nascuntur, crescunt tantum quantum aqua crescit; eodem modo hominum celsitudo crescet ad mensuram animositatis.
596	Quidquid cogitet, sublimia semper cogitet, quod si ills non successerint, saltem cogitatus ille animositatis conditionem habebit, ac proinde regem sublimen faciet.
597	Si damna obveniant animo non decidunt animosi viri, sicut elephas, licèt à sagittarum fasce feriatur, non retrocedit.
598	Animo carens (rex) nunquam obtinebit hanc gloriam, ut deciere possit: egi in hoc mundo potens sum.
599	Quamvis magnitudine atque acutis dentibus superior sit, elephas timidus fiet si a tigre invadatur.
600	Animus ratiocinii sedes est; qui ergo animum non habet, non pro homine, sed pro quâdam arboris specie hominis figurâ praeditae, habendus est.