Ex capitibus XCI ad C

Tirukkural in Latin

இலத்தின மொழியில் திருக்குறள்

Translated into Latin by Fr. C.J. Beschi in 1730.

Chapter 91. Non sinere se ab uxore regi.
901	Qui nimis uxorii sunt nec virtutum consequentur, nec fortunae bona; qui enium ad haec acquirenda incumbunt, veluti maximum impedimentum uxoriam delectationem despiciunt.
902	Felicitas illius, quii sui virilitatis oblitus nimium uxori deditus est, quum magnum dedecus afferat, valdè indecora est.
903	In uxore viro se subjicientis conditionis defectus efficiet, ut quoties ejus vir ante probos viros appareat erubifiat.
904	Qui uxorem suam timet, et pro alterâ vitâ virtute vacuus erit, et in hâc vitâ etiamsi in familiâ augendâ virilitatem ostendat, haec a nemine celebrabitur.
905	Qui uxorem timet, timebit etiam quovis tempore probis viris benefacere.
906	Quamvis (destructis omnibus tuis hostibus) ex pace fruaris, quam Beati fruuntur, nunquam vir dici opteris, si tuae uxoris manus, quae arundinis mûnghil dictae nitorem equant, pertimesces.
907	Valde aestimabilior erit versecuenda muliecrula, quam magnus vir, qui uxori se subdit.
908	Qui juxta voluntatem uxoris in agendo procedit, neque amicorum necessitatibus succurent, neque sibi pro alterâ vitâ bona cumulabit.
909	Neque virtutes, nec bene partae divitiae, neque caeterae actiones quibus hujus vitae gaudia comparare possit, locum habent in eo, qui suae uxori subditus est.
910	Insipientia se suae uxori subdendi nunquam invenietur in ille, qui negotiis animum appliciat, iis quae partâ felicitate fruitur.

Chapter 92. Mulier quae in suo corpore tradendo limites non habet.
911	Velde noxium est seduci a dulcibus vebis mulieris, quae te non desiderat ex tui amore, sed tuam pecuniam desiderat.
912	Sapientes bene ponderando ducledinem quâ meretrix tui amorem non habens, ex emolumenti amore amantia verba proferat, ad eâ fugere debent tanquam a hoste.
913	Meretrix, in suis fallacibus amplexibus, perinde se habet, ac si qui mercede conductus ad sepulturam ut deferat, cadaver extranei alicujus hominis amplectitur.
914	Vilem gustum ab eâ illatum, quae unicè optat tuam pecuniam proprium facere, non tangunt qui attentè considerare valent veri amoris proprietatem.
915	Qui in prudentiâ et sapientiâ excellunt, non tangunt vilem gustum ab illis illatum, quae communem amorem habent (i.e. omnibus pecuniam dantibus amorem ostendunt).
916	Qui suam laudam per orbem diffundunt, non tanguant corpus earum, quae venustatem et laetitiam ostendendo vilem sui corporis usum in omnes, qui pecuniam dant, diffundunt.
917	Corpus earum quae aliud quam coeuntem animo affectando (nempe pecuniam) coeunt, ii solum tangent qui villi animo praediti sunt.
918	Sapientes fallaces meretricis amplexus vocant pestem illorem qui non habent adeò sanam mentem, ut valeant considerare illarum deceptionem.
919	Delicita cutis meretricum, quae limites non habent, sed omnibus pecuniam dantibus se tradunt, infernus est in quo megguntur viles atque infimae notae homines.
920	Meretrices, inebrians liquor, et laudus, nonnisi cum iis a quibus felicitas recessit, amicitiam ineunt.

Chapter 93. Abstinere ab inebriantibus.
921	Reges qui semper diditi sunt potationi liquorum inebriantum, nec ab hostibus metuentur, et partas laudes omnes omittent.
922	Nemo inebriantia bibat; si quis bibere velit, ille bibat, qui non curat a sapientibus aestimari.
923	Si ebrietas et ipsis tuae matris oculis turips videtur, qualis videbitur oculis sapientûm.
924	Mulier quae dicitur verecundia dorsum vertet iis, qui non cavent ab maximo hoc vitio potandi inebriantia.
925	Nonne quid sit opprobrium ignorari videtur, qui pretio sui oblivionem emit.
926	Qui dormiunt, quamdiu dormiunt mortuis sunt similes; qui vero inebriantis, bibunt, quovis tempore, sunt similes iis qui venenum sumpserunt.
927	Qui semper inebriationi dediti, dum bibunt a caeterorum oculis se absecondunt, non evidabunt subsannationem suorum concivium quibus secreta potatio ab ebrietate manifesta sit.
928	Desine dicere quod non bibere soleans, nam tua culpa in tuo pectore abscondita, statim ac bibisti, se prodet.
929	Ebrium velle rationibus ad bonam frugem reducere, idem est ac cum lucernâ quaerere velle eum qui subtus aquam est.
930	Qui se inebriare solet, dum ebrius non est, et alium erbium videt, none considerat quails sua fuerit deformitas cum ebrius fuit.

Chapter 94. Ludus.
931	Noli ludum appetere, quamvis tibi victoriam det; quia sicuti piscis hamnum deglutiens dicipitur, ita ludus victoriam veluti hamnum extendendo, tuam pecunaim omnem surripiendo te fallet.
932	Est ne in ludo, ubi si semel vincas, centies predes, via ad virtutum et deliciarum consquutionum?
933	Si rex semper in ore habeat lucrum ludo partum (i.e. si incessanter ludat), in aeraric congesta pecunia, et ex tributis eongerenda, ipsum detituens ad hostes perveniet.
934	Nil est quod paupertatem inducat, uti ludus, qui et varias angustias affert, et felicitatem destruit.
935	Reges, qui aleam, et ludi locum, et ludendi exercitium, magno cum gaudio, nimium sactati fuere, esse desierunt.
936	Nunquam ventrem implebunt, ac minseriam patientur, qui ab infelicitatis deâ, cui nomen ludus, occupati sunt.
937	Si tempus in ludo teras, et ab atavis haeraditate acceptam felicitatem, et bonas animi quas habes conditionis amittes.
938	Ludus ludentis pecuniam destruendo, et eum mendaciis addictum faciendo, virtuosas largitiones amandando, et in hâc et in alterâ vitâ miseriam affert.
939	Qui ludo deditus est, nunquam assequetur haec quinque, nempe divitias, felicitatem, lautem cibum, laudem et scientiam.
940	Sicuti quamvis valde afflicitus quis vivat, semper vivere desiderant, ita qui ludu deditus est, quamvis saepissime perdat, semper laudere desiderant.

Chapter 95. Medicina.
941	Sive exessum sive diminutionem patiuntur, tria illa, quae medicinae professores enumerant, nempe metancolia, bilis et phlegma, aegritudinem afferent.
942	Corpori nulla erit necessaria medicina, si cautè servaveris cibi mensuram, quam tibi proficuam expertus es in comendendo.
943	Cibium sume servando mensuram diminutionis auam proficuam expertus es; quia iis qui corpus obtinuerunt (i.e. morti obnoxii sunt haec est via ad diu vivendum).
944	Quam tibi praefixisti, neque comedas ea, quae dissontiam habent vel inter se, vel cum tuo corpore, vel cum tempore.
945	Nulla erit homini aegritudo, si comedat ea, quae diversitatem (seu dissontiam quam supra diximus) non habeant, et fraenet desiderium plus aesquo comedendi.
946	Sicuti bona valetudo semper erit ei qui comedit, servando diminutionem sibi necessarium; ita aegritudines nunquam destituent eum qui excessivè comedit.
947	Qui non considerando quid ferre possit sui stomachi calor, cibum qui calorem excedat sumpserit, innumeras aegritudines patietu.
948	Medicus debet considerare aegritudinis qualitatem, ejus originem (seu caussam), et hanc ablegandi viam, et debet remedium applicare, quod ex circumstantiis inefficax non evadet.
949	Qui medicam artem callet (quum eam in praxin redigit), debet remedia applicare attendendo ad aegri qualitatem, ad aegitudinis statum, et ad tempus in quo medetur.
950	Medicinia ut efficax sit, quator pati debet division; nempe qualitates aegri, medici, remedii, et remedium praeparantis.

Chapter 96. Prosapiae nobilitas.
951	Non nisi in nobili loco natis, tamquam sui generis propriae, aequitas et erubescentia reperiuntur.
952	Nobili loco nati nunquam deficiunt in his tribus, nempe in procedendo conformiter suo statui, in sinceritate locutionis, et in erubescendo de his quae mundus reporbat.
953	Sapientes asserunt esse partes proprias eorum, qui verè nobiles sunt, vultûs hilaritatem, manûs largitatem, oris affabilitatem, et neminem despicere.
954	Nobili loco nati, etiamsi multos nummorum milliones lucari possint, numquam talia facient unde sua generi decus minuatur.
955	Quamvis pristiane opes minuantur, qui ex antiquâ familiâ oriuntur, nunquam a suâ magnificâ conditione degenerant.
956	Vitia eorum qui sublimi loco nati sunt, non secus ac in aere lunae maculae; quum luna sublimis exstat, omnibus patent, adeòsque magisquam ad iis cavere debent.
957	Qui omni defectu carenti prosapiae conformiter vivere vult, etiamsi paupertati prematur, non faciet quid sibi indecorum.
958	Nobili loco licèt natus, si affabilitatem non prae se fert, de suae prosapiae nobilitate dubitationem inducet.
959	Sicuti germina quae producit, soli qualitatem indicant; ita verba quae loquuntur, prospiae qualitatem in hominibus ostendunt.
960	Si laudem optas, erubescentia tibi necessaria est, quae te ab omnibus quae vituperabilia sunt distrahat; si prosapiae nobilitatem servare optas, omnibus te submittere affecta.

Chapter 97. Honoris tenacitas.
961	Etiamsi quid faciendo maximum emolumentum, quod aliâ viâ obtineri nequit, obtineas, noli illud facere, si tale sit, unde honor tuus minuatur.
962	Quantumvis laudabilia feceris, nil facere debes, quod vituperabile sit, si tuam laudem et honorem servare desideras.
963	Quando divitiis afflius, necessaria tibi est animi elevatio, ne ob paupertatem vile quid facias.
964	Nobiles viri si à suo honoroso statu desidant, similes sunt capillis quie capite deciderunt.
965	Etiam ii, qui ita sublimes sunt, ut monti pares videantur, infimi evadent, si suum honorem minuens quid facerint, licèt id parvo semini dicto aequale sit (i.e. si vel minimum quid sit).
966	Si neque ad laudem assequendam, ne ad coelitûm regnum te ducendum prodest, ad quid quaeso permanes in eos sectando, qui te contemnant (nempe indecora faciendo).
967	Melius est dici quod quid facere noluisti, in illo ipso momento periisti, quàm opipare vivere, eundo post eos qui te vituperent.
968	Si sublimi  loco natus suum robur (nempe honorem) amiserit, corpus cum vitâ servare eritne suo malo remedium.
969	Sublimi loco nati similes animali dicto, quod statim moritur, si vel unus ex pilis illi auferatur: si vita cum honore contendat, vitam abjiciant, ne honorem amittant.
970	Mundus laudibus effert ejus gloriam, qui honore mita servavit, ut in occasione indecorum quid faciendi, vitam honori postposuerit.

Chapter 98. (Vera) magnitudo.
971	Verus cujusque splendor est animi elevatio (nempe ad ardua consiprare); sine hâc sibi qui praetigit vitam ducere, indecoram ducet vitam.
972	Cunctis hominibus aequalis est ortus, diversita inter ipsos nonnisi ex officiorum diversitate manat.
973	Quamvis sublimi loco natus sis, aut sublimi munere fungeris, nisi sublimia habeas opera, sublimis non eris; infimo loco natus, si infimia non habeat opera, infimus non erit.
974	Sicuti in muliere honos non persistet, nisi illa, unicam habens voluntatem, cautè illum custodiat; ita magnitudo non persistet nisi in eo qui illam custodierit, cavendo ab iis, qui vilia sunt.
975	Qui verâ magnitudine praediti sunt, non modo ardua audere, sed et debito modo (h.e. honestis mediis) perficere debent.
976	Intuitus procedendi cum veneratione erga majores ita magnorum vivorum est proprius, ut ne in cogitationem quidem incidat infimorum.
977	Si dotes, quas magnus vir habet, ineo reperiantur, qui magnis viris aequalem conditionem non habet, ad superbiam et caeterorum depresssionem ei inservient.
978	Qui verè magnus est, semper (i.e. sive pauper, sive dives sit) humilis est; qui vilis est etiamsi dives non sit, ex se sibi ornamentum facit, caeteris se praeferando.
979	Magni viri conditio est non inflari; vilis viri conditio est usque ad excessum inflari.
980	Proprium est magnorum vivorum occultare (i.e. excusare), quae caeteris indecora sunt; vilium proprietas est, nescire loqui nisi de aliorum vitiis.

Chapter 99. Omnes probritatis conditiones (seu qualitates) possidere.
981	Sapientes asserunt eum qui praetigit probum esse velle, probitatis debitum sciendo, ad omnes bonas qualitates possidendas obligari.
982	Bonum virum bonae qualitates faciunt; caetera omnia qualiscunque bonitatis sint, probum non faciunt.
983	Columnae, quae probitatem sustentant, sunt haec quinque: amor in omnes, culpam erubescere, egenissuccurere, elementiam habere, et sincerum esse in loquendo.
984	Poenitentium decus est non interficere viventia; proborum decus est non loqui de caeterorum defectibus.
985	Religiosorum decus est demissio: his armis probus vir hostes suos superabit.
986	Si quaeras quinam sit Lydius lapis probitatem explorans, dicam esse, si sciat non modo se potentioribus, sed etiam malè meritis benefacere?
987	Ad quid utilis erit probitas, si nesciat etiam iis qui sibi inferiores sunt victas dare manus.
988	Viro, qui possederit robur, quod dicitur probitas, non erit dedecus esse pauperem.
989	Qui non mutantur, etiamsi tempus mutetur (h.e. qui nec paupertatis tempore probitatem destituunt) probitatis litus vocabuntur.
990	Si probi probitatem non sustentando, ab illâ deficiant, tune nec infernus suum pondus sustentare poterit.

Chapter 100. Bona indoles.
991	Sapientes aiunt facile esse cuivis assequi optimam semitam quae dicitur ingenitas, facilem se atque affabilem praebendo.
992	Amor in omnes et prosapiae nobilitas duo sunt, quae ad ingenuitatem viam sternunt.
993	Quoniam per membrorum similitudinem non fit hominis cum proboro homine similitudo; superset ut fiat per similitudinem indolis, quae patitur reformationem, quam membra non patiuntur.
994	Mundus laudibus efferent ejus indolem, qui justiciae et virtutis cupidum emolumentum possidet (h.e. qui justitiam et virtutem sectado sibi emolumentum comparavit).
995	Ingenuitatis naturam scientibus, neque per jocum permittitur subsannare vel ipsos suos hostes.
996	Ideo mundi mos adhuc perdurat, quia incidit in bonae indolis homines; nam si ita non esset, jam intus terram abiens periisset.
997	Qui hominum propriamindolem non habent, quamvis limae acumini parem ingenii, subtilitatem possideant, arboribus similes dcendi sunt.
998	Dedecus est ab humanitate deficere etiam cum iis, qui ex odio tibi malefecerint.
999	Qui nesciunt cum caeteris amicabiliter vivere, his diurna etiam lux tenebrae sunt.
1000	Divitiae, quae malae indolis homini obveniunt, malae evadunt; non secus ac bonum lac manum evadit, si in malum vas infundatur.