Chapters 101-108

TIRUKURALI  Na sere tabu

Volā o Tiruvaluvā

Translated by Dr. Paul Geraghty

Wase 2: Na iyau

101	Na iyau buluti
1001	Koya e kumuni iyau qai sega ni vakayagataka, me kila ni na sega ni yaga ni sa na mate.
1002	Koya e wilika na iyau me ka bibi duadua ena noda bula, qai sega ni dau veilomani, e tamata yaloca.
1003	Ni sucu e dua e via binia ga na iyau qai sega ni via rogo (ni tamata dauloloma), sa ikuri ni icolacola kei vuravura.
1004	Koya e sevaki raraba (ena nona buroburogo) ena sega na iyau (me vaka na irogorogo) me tataunaka ni sa na mate.
1005	Koya e sega ni wasea se marautaka nona iyau, e sega ni yaga vua, veitalia ni yacova na vicasagavulu na milioni.
1006	Na iyau ni dua e sega ni bau marautaka se wasea vei ira na leqa tiko, e vaka me kena mate.
1007	Ni dua e vakaiyau qai sega ni wasea vei ira na ligalala, e vaka na yalewa totoka e qase mai qai sega tu ni vakawati.
1008	Ni dua e vakaiyau qai sevaki vei keda kece (baleta nona yaloca) e vaka na kau e tubu e loma ni koro qai gaga na vuana.
1009	Na iyau sa rawa mai ena tawealoloma, na vakararawataki koya kei na itovo veibeci, ena yali ga.
1010	Ni yali na iyau nei yalovinaka, qai sega gona ni rawa ni dau loloma, e vaka na o e sega ni rawa ni vakatau uca.

102	Kila na madua
1011	Na madua na ka eda vakila nida cakava tiko na itovo torosobu; e duatani na madua vagoneyalewa.
1012	E tu kece vei keda na kakana, isulu &s; na ka e duatani kina na tamata vakaitovo, ni kila na madua.
1013	Na yavu ni bula, na yago vakalewa; na yavu ni yalo, na kila na madua.
1014	Na kila na madua e nodra iukuuku na yalododonu; koya e sega vua e sega vua e sega ni wili vaka kina.
1015	O ira na yalododonu era kila na madua, se nodra se sega ni nodra. Era kaya na vuku ni maroroi tu ga vei ira qo na kila na madua.
1016	O yalododonu e vinaka vua me kila na madua, ca me rawati vuravura.
1017	Koya e kila na madua e tu vakarau me bolea kina na mate; e sega ni via bula ni beci voli.
1018	Na kalou yalododonu ena madua, nida sega ni maduataka na ka e wiliki me itovo vakamadua.
1019	Koya e sega ni muria na sala dodonu, ena vakarogocataki iratou na wekana; koya e vakaitovo vakamadua, ena vakaseva na veika vivinaka.
1020	Na itovo ni dua e sega ni kila na madua e vaka na matakau ni yavalati tiko ena wa.

   

103	Maroroyta na vuvale
1021	E sega na ka e uasivita noda sega me rogovinaka tu ga noda vuvale.
1022	Na sasaga balavu kei na makare ni vakasama tu ga noda vuvale.
1023	Koya e gu me qaravi iratou na veiluveni, na Kalou ena vukei koya ena yalodina taucoko.
1024	Koya e via vueta vakatotolo nona veiluveni, ena rawata, veitalia ni sega ni lalawataki vakamatailai.
1025	Koya e qarauna me ratou tabucala vakavuvale, era na wilika na vakaitovo me wekadra.
1026	Era cibitaka kece e dua e cibitaka nona vuvale.
1027	Na itavi ni veiliutaki vakaivalu e nodratou ga na le vica; eratou le vica tale ga nida vucesa, seda lomaleqataka na ka sa sivi.
1028	E sega ni yalani na gauna meda vueta kina noda vuvale. Ena seva ga nida vucesa, seda lomaleqataka na ka sa sivi.
1029	Na ygo ni dua e tarai koya vakabibi ni vakacacani nona vuvale, e ikotokoto ni nuiqawaqawa.
1030	Ke sega ni dua me kena bou, na vuvale ena qera, me vaka na kau sa taya na matau ni leqa.

104	Teitei
1031	O vuravura ena muri ira na kenadau eso, qai tini ga vei na dauteitei; na teitei gona na cakacaka vinaka duadua, dina ni vakaocaoca.
1032	O ira na daucukicuki era inuinui kei vuravura, nida vakararavi kece vei ira.
1033	E bula galala na bula ni dauteitei; kena vo era bula vakarorogo.
1034	O ira na dauteitei era rawata na sorenico, era vakuria na qele ni nodra turaga ena qele ni turaga tale eso.
1035	E sega ni dua na dauteitei e kere ilavo; era wase ilavo tale, qai sega ni vunitaka nodra iyau.
1036	O ira mada ga na santo era sa vakanadakuya na gagadre kece vakayago, era na sega ni bula ke ra vakabesebese na dauteitei.
1037	E sega tale ni yaga na ivakabulabula ni qele kevaka e siviyarataki qai sigani vakavinaka, me vakalailaitaki kina na kuvu me dua na ikava.
1038	E yaga vakalevu na ivakabulabula ni qele, sega so na cukicuki; e dodonu me tarava na werewere; e vinaka me toqomaki na itei, sega so ni yaga na ivakata.
1039	Ke sega ni qarava vinaka na qele o kena itaukei, ena vakaruburubu me vaka na watina.
1040	O Yadi Vuravura e dau dredrevaki ira na sega ni dau teitei ena levu ni vucesa.

105	Dravudravua
1041	Na cava e sivita na mosi ni dravudravua? Na dravudravua ga.
1042	Koya e tauvi dravudravua ena sega ni marau e vuravura, se mai lomalagi.
1043	Na dravudravua vu mai na kocokoco e vakarogocataka noda kawa kei na keda irogorogo.
1044	Koya e dravudravua ena tini beci ga, veitalia ni kawa vinaka.
1045	Na leqa e vakatokai me dravudravua e kovuti kina e vica tale na leqa.
1046	Se rogo vinaka vakacava, na vosa nei dravudravua ena sega ni ciqomi vei ira na soqoni tiko.
1047	Koya e tini dravudravua baleta nona itovo tawakilikili, ena beci mada ga vei tinana.
1048	Na dravudravua e vaka na mate tawamudu; sa veivakamatei oti , ena veivakamatei tale nikua.
1049	E rawa beka nida moce e loma ni yameyame; o dravudravua ga ena sega ni kune vakacegu.
1050	Koya e sega na kena sa sega ni vakanadakui vuravura; e domona tiko ga na keda masima kei na raisi.

106	Kereilavo.
1051	Meda kereilavo vei ira na rawa ni soli; o koya ga e bese ni soli ena nona na madua, sega ni o koya e kerekere.
1052	Na kereilavo e rawa ni vu ni marau, ke sega ni mosi na solia na ka da kerea.
1053	E ka totoka meda kereilavo vua e dua e sega ni vunitaka (nona iyau) qai kila nona itavi.
1054	Na kereilavo vei ira na sega ni vunitaka (nodra iyau), e vaka ga na soli iloloma.
1055	E so era tini ena kereilavo baleta ga nira tu eso era sega ni vunivuni.
1056	E matadra na sega ni vunivuni, ena vuka kece na dravudravua.
1057	E ladelade na yaloda nida raica e dua ni soli ilavo qai sega ni vakalialiai koya e kerekere.
1058	Ke sega ni o ira na daukereilavo, noda vuravura viribaiti ena wai era na lewena ga na matakau mate na yalodra.
1059	Era na rogo vakacava na dauloloma, ke sega na kereilavo.
1060	O daukerekere me kua ni cudru (ni bureitaki vua na ilavo); nodra dravudravua na kereilavo e ivakadinadina (ni lailai ni iyau).

107	Kua na kereilavo
1061	Koya e sega ni kerekere nira tiko na sega ni vunitaka (nodra iyau), e yaga vakatini na milioni.
1062	Ke ra buli dina e so mera daukereilavo, me vakacalai kina o dauveibuli.
1063	Na ka lialia duadua meda vakabauta ni iwali ni dravudrava na kereilavo.
1064	Se vakacava sara mada na levu ni dravudravua, meda kua ni tini ena kereilavo - na itovo cecere qori, e vaka meda soli vuravura taucoko.
1065	E maleka duadua na kakana dradranu eda sa rawata ena noda buno. ( E kana ca na kakana kerei).
1066	Nida kere wai mada ga me mena na bulumakau, e vakalolovirataki kina na yameda.
1067	Au kerei kemuni kece na daukerekere: "Kua mada ni kerekere vei ira na vunivuni."
1068	Na waqa malumalu ni kerekere ena voca ni sota kei ira na dau vunia na nodra iyau vei ira na daukerekere.
1069	Eda beci ira mada na kerekere; e wacava noda beci ira na vunivuni.
1070	E mate o daukerekere ni rogoca na vosa, "Sega vei au na ka meu solia." Ena vakacava beka nodra bula na cavuta na vosa ya?

108	Yalovakaisi
1071	O ira na yalovakaisi era vaka ga na tamata. Au se sega ni raica e rua tale na ka me rau veiucui.
1072	Era yalovakacegu na yalovakaisi vei ira na vakalewa na itovo vinaka, nira sega ni kila na veivutuni.
1073	Rau via tautauvata o yalovakaisi kei agelosi, ni rau caka lomadrau ruarua.
1074	E marau o yalovakaisi ni raica tale e dua e kaisi sara vua, me vaka na tamanibulumakau susu e vale ni vakacacana na iteitei.
1075	Na usutu ni nodra itovo na yalovakaisi, na "rere": e bau tu tale ga kina na kocokoco.
1076	O yalovakaisi e vaka na lali, ni kacivaka raraba na ka vuni kece e rogoca.
1077	O mamaqi e sega ni solia e dua na ka, vakavo ga vei ira na vakaraitaka nodra kaukaua.
1078	Era soli iloloma na yalovakaturaga nira kerei; ia e qaqi vinaka sara o yalovakaisi qai soli iloloma, me vaka ga e qaqi na dovu me rawa kina na kena wai.
1079	O yalovakaisi ena veiqatitaka mada ga keda kakana kei na noda isulu.
1080	A cava era bau rawata na yalovakaisi? nira leqa tu, era na via volitaki ira.